Laatste nieuws
Blog

Eindelijk een scan

Plaats een reactie

Als fervente en frequente treinreiziger word ik regelmatig blootgesteld aan gesprekken die ik helemaal niet wil horen. Het aantal relaties dat ik per telefoon achteloos ’s avonds laat heb horen uitmaken, is niet meer te tellen.

Ook gezondheidskwalen en ongenoegen over dokters zijn regelmatig onderwerp van gesprek. En al wil ik er niet naar luisteren, mijn oren doen toch hun werk. ‘Eindelijk krijgt ze een scan’, zei een paar weken terug een man die een paar banken verder zat, tegen zijn reisgenoten. Ze hadden er hard voor moeten werken, want de artsen waren niet genegen die scan te laten maken. Toen het verhaal zich ontvouwde, snapte ik wel waarom die artsen geen scan wilden laten maken; de kans dat die nieuwe relevante informatie zou opleveren, leek me verwaarloosbaar klein.

Maar grote opluchting bij man en medereizigers, want nu zou dan toch duidelijk worden wat er precies speelde en dan kon er eindelijk wat aan gedaan worden.

De kloof die er is tussen wat artsen weten over de soms aanzienlijke marges van onzekerheid in hun medische kennis en wat veel mensen veronderstellen over de zekerheid van onze medische kennis is aanzienlijk. Blijkbaar slagen we er niet in om duidelijk te maken dat we weliswaar steeds meer weten, maar dat we daarmee ook steeds weer nieuwe onzekerheid introduceren.

Het recente nieuws dat er een veelbelovende nieuwe test is met de fraai gekozen naam ‘CancerSEEK’ (je ziet de ijverige speurder al voor je) waarmee acht verschillende soorten kanker in het bloed kunnen worden vastgesteld, geeft opnieuw voeding aan het idee dat dokters diagnostisch tot heel veel in staat zijn. Als je nader ingaat op wat de test nu precies kan, dan valt dat tegen. Het vermogen om kanker vast te stellen varieert van 30 tot 98 procent, afhankelijk van de kankersoort. En dan gaat het om kanker die al symptomatisch is, waarbij de diagnose gesteld is op grond van het klinische beeld en eventueel aanvullend onderzoek. De hamvraag is natuurlijk of de test dat ook kan bij mensen die nog geen symptomen hebben, daar is nog niets over bekend, en even belangrijk is de vraag hoe vaak er sprake is van foutpositieven, oftewel hoeveel mensen krijgen ten onrechte te horen dat ze (waarschijnlijk) kanker hebben, terwijl er niets aan de hand is.

Ik zou liever hebben dat we dit soort nieuws niet zo veel aandacht geven. Vooral omdat we nog niet weten met welke marges van onzekerheid deze nieuwe test omgeven is. Maar vooral zou ik willen dat we veel duidelijker zijn over de marges van onzekerheid die nu eenmaal inherent aan ons vak zijn, zowel wanneer het gaat om diagnostiek als wanneer het gaat om behandeling. We hebben te maken met mensen en niet met machines die volgens een vast procedé zijn ontworpen en uitgevoerd.

Ik las recentelijk een prachtig boek daarover dat ook voor het algemeen publiek toegankelijk zou moeten worden gemaakt: Snowball in a blizzard. A Physician’s Notes on Uncertainty in Medicine van Steven Hatch. Een aanrader voor alle dokters en voor alle (potentiële) patiënten.

  • Henriëtte van der Horst

    Henriëtte van der Horst is huisarts niet praktiserend en emeritus hoogleraar huisartsgeneeskunde.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.