‘Duurzaamheid in de zorg nog versnipperd’

Duurzaamheidsprojecten genoeg in de verschillende zorginstellingen in Nederland, maar in de meeste ziekenhuizen ontbreekt de regie vanuit het bestuur, waardoor er nog geen samenhangend beleid is.

‘Het is tijd voor de volgende stap’, zegt Adriaan van Engelen van Milieu Platform Zorgsector (MPZ) in aanloop naar Green Deal 2.0. Dit is een overeenkomst op het gebied van duurzaamheid met de belangrijke partijen in de zorg, die 10 oktober in Nijmegen wordt gesloten. Onder meer zestig bestuurders en de minister zullen aanwezig zijn. Dit akkoord is een vervolg op de eerste Green Deal, nu bijna drie jaar oud, toen 54 partijen uit de zorg, overheden en het ministerie van VWS toezegden om duurzaamheid te stimuleren. ‘Dat was het begin om duurzaamheid op de agenda te zetten.’

Inmiddels is dat uitgegroeid tot meer dan 150 partijen. De afgelopen jaren zijn onder meer elf lokale groepen zorginstellingen aan de slag gegaan met duurzaamheid, zegt Van Engelen, die namens MPZ de initiatiefnemer is van Green Deal 1.0. ‘Ook zijn inmiddels uiteenlopende projecten in de steigers gezet; deze richten zich met name op de milieukant van duurzaamheid.’ Zo hebben sommige instellingen zich gericht op terugdringen van medicijnresten in het afvalwater, dan wel een betere klimaatbeheersing, biodiversiteit en bewuste inkoop van materialen. ‘Op zich goede inspanningen, maar het is allemaal nog te weinig gestructureerd. Vaak zijn er binnen organisaties ook verschillende mensen die zich met het onderwerp bezighouden, waardoor er soms geen overzicht is. In de ziekenhuizen zelf is er vaak gebrek aan menskracht om dit onderwerp aan te pakken, vaak zijn ze wegbezuinigd.’

Er is op korte termijn veel ‘laaghangend fruit’ te plukken in de ziekenhuizen en verpleeginstellingen op het gebied van energiebesparing en klimaatbeheersing. ‘Veel instellingen kunnen makkelijk 10 procent minder energie behalen.’ Het doel van de aanstaande Green Deal 2.0 is dat duurzaamheid meer wordt ondersteund door de koepelorganisaties en vanuit de instellingen wordt aangejaagd, zegt Van Engelen. ‘Duurzaamheid en de circulaire economie in de zorg sluit straks beter aan bij wat de overheid uitdraagt. Het kabinet-Rutte III heeft bijvoorbeeld een 49 procent CO2-reductie per 2030 toegezegd. Wanneer je dat vertaalt naar de zorgsector dan moet er in het vastgoed nog veel gebeuren.’

Het is daarom verstandig dat het ministerie van VWS nu mede de regie gaat nemen, stelt hij. ‘Op die manier kun je beter de bestaande kennis over duurzaamheid top-down verspreiden. Daarnaast is het belangrijk om een samenhangend beleid en een langetermijnvisie te hebben. Wanneer instellingen een coherent beleid hebben op duurzaamheid, zullen de inspanningen zich terugverdienen.’