Duitsland uit rijtje landen dat Nederlandse medicijnprijs bepaalt

Duitse, relatief hoge medicijnprijzen moeten niet langer de Nederlandse maximumprijs voor geneesmiddelen meebepalen. Dat wil minister Bruno Bruins (Medische Zorg) regelen, die daarnaast onderzoekt wat de mogelijkheden zijn om dwanglicenties aan geneesmiddelenfabrikanten op te leggen. Op deze manieren wil hij de uitgavengroei voor geneesmiddelen beperken.

Wettelijk is vastgelegd dat de maximumprijs die in Nederland gevraagd mag worden voor geneesmiddelen, wordt bepaald door het gemiddelde van de prijs die geldt voor geneesmiddelen in België, Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië. Bruins wil de Wet geneesmiddelenprijzen aanpassen zodat hij Duitsland kan vervangen door een ander land ‘met gelijk welvaartsniveau en lagere prijzen’, zo heeft hij de Tweede Kamer laten weten. Hij denkt op dit moment aan Noorwegen, Finland of Zweden.

In Duitsland liggen de geneesmiddelenprijzen volgens hem ‘aanzienlijk hoger’ door de wijze waarop in dat land de prijs wordt bepaald. Door Duitsland uit de middelingsgroep te halen, verwacht hij tot ‘forse besparingen’ te komen voor zowel medicijnen die via een apotheek worden verstrekt als voor geneesmiddelen die in ziekenhuizen worden voorgeschreven. Bruins hoopt per januari 2020 deze wijziging geregeld te hebben.

Dwanglicenties

Daarnaast onderzoekt Bruins wat de mogelijkheden zijn om dwanglicenties op te leggen. Dat houdt in het dat octrooirecht van een farmaceut wordt beperkt zodat ook een andere partij eenzelfde medicijn mag produceren. Europese regelgeving lijkt die optie nu nog te beperken; reden voor Bruins om dit nader te onderzoeken. Ook wil hij een commissie instellen die de juridische en economische haken en ogen van dwanglicenties, die nog nooit in Nederland zijn toegepast, in kaart brengt. Hij voorziet wel dat deze optie er dus een ‘van lange adem’ is.

Hij wil verder het hele geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS), dat bepaalt in welke mate patiënten medicijnen vergoed mogen krijgen van een verzekeraar, moderniseren. Op dit moment zijn er zogenoemde vergoedingslimieten vastgesteld voor bepaalde groepen therapeutisch onderling vervangbare medicijnen. Gebruikt een patiënt een geneesmiddel waarvan de prijs hoger ligt dan deze limiet, dan moet de patiënt zelf dat verschil bijleggen, geld dat boven op het verplicht eigen risico van 385 euro komt. Of anders kiezen voor een middel zonder bijbetaling.

Die limieten zijn voor het laatst in 1999 herijkt en er zijn ook geneesmiddelen zonder zo’n vastgestelde limiet. Bruins vindt het daarom tijd voor een actualisatie. Hij wil wel een maximum van 250 euro per jaar per verzekerde vaststellen voor die eigen betalingen. Dat gaat vanaf 2019 in, tot en met 2021 in eerste instantie.

Dat maximum van 250 euro valt verkeerd bij de brancheorganisatie van zorgverzekeraars, Zorgverzekeraars Nederland (ZN). ZN vreest dat de rekening dan bij zorgverzekeraars terechtkomt als fabrikanten hun prijzen gaan verhogen; het deel van de medicijnkosten dat een patiënt dan niet zelf hoeft bij te betalen, komt dan ten laste van de zorgverzekeraars.

Ook voorziet de organisatie dat maar een heel klein deel van de patiënten profijt zal hebben van de maximalisering tot 250 euro, en dat het leidt tot een bureaucratisch monster om dergelijke bijbetalingen achteraf te incasseren. ZN ziet er meer heil in om voor een kleine groep patiënten die nu nog met hoge bijbetalingen te maken hebben, zoals ADHD-patiënten, de vergoedingslimieten te herijken.

Magistrale bereiding

Bruins zegt verder meer duidelijkheid te scheppen over magistrale bereiding; dus wanneer apothekersbereiding een goed en veilig alternatief is, passend binnen de Geneesmiddelwet. Daarnaast rekent de minister erop dat zorgpartijen zelf actie ondernemen om de uitgaven aan geneesmiddelen in de hand te houden, bijvoorbeeld door scherper inkopen – al dan niet door gezamenlijke inkoop – preferentiebeleid te voeren en biosimilars in te zetten.

Bruins verwacht dat het hele pakket aan eigen maatregelen in de periode tot 2022 tot een besparing van 467 miljoen euro leidt op de huidige (en dus groeiende) jaarlijkse uitgaven van zo’n zes miljard euro aan geneesmiddelen.