Dokters voor de rechter

Relevante tuchtuitspraken in boek verwerkt

Medisch Contact publiceert al jaren tuchtzaken, voorzien van commentaar. In het boek dat hieruit is voortgekomen Dokters voor de rechter staan opvallende casussen van de afgelopen tien jaar waar artsen wat van kunnen – en zouden moeten – leren.

Het is niet de meest voorkomende reden om voor de tuchtrechter te verschijnen, maar een verkeerde medische verklaring staat wel hoog in de top tien. Diederik van Meersbergen, jurist bij de KNMG, verbaast zich er eigenlijk ook over: ‘De regels over geneeskundige verklaringen zijn al sinds jaar en dag bekend. Ook komt in Medisch Contact en tijdens lezingen vaak ter sprake wanneer je ze wel en niet mag afgeven, en wat erin mag staan. Als ik het uitleg, lijkt iedereen te begrijpen hoe het zit. En toch tuinen ze erin!’ Van Meersbergen schreef, samen met voormalig Medisch Contact-hoofdredacteur Ben Crul en algemeen directeur KNMG Paul Rijksen, het boek Dokters voor de rechter, Tien jaar tuchtuitspraken in Medisch Contact. In het boek komen de zaken aan bod waarvoor dokters regelmatig voor de tuchtrechter moeten verschijnen. Zoals foute diagnoses, slechte samenwerking, grensoverschrijdend gedrag, schending van het beroepsgeheim en natuurlijk: het vermaledijde doktersbriefje.

Artsen zijn blijkbaar hardleers?
‘Nou, achteraf snappen artsen wel dat ze die verklaring niet hadden moeten afgeven, of in ieder geval op een andere manier. Maar op het moment dat een patiënt er tijdens een druk spreekuur om vraagt, wordt blijkbaar toch gedacht ‘ach, wat kan één zo’n verklaring voor kwaad?’. Dat is doorgaans ook zo, want als iedereen er tevreden mee is, zal het nooit aan het licht komen. We horen alleen maar van de zaken waarbij iemand zich tekortgedaan voelt en er ook nog over gaat klagen.’

Waarom wilden jullie dit boek schrijven?
‘Tuchtzaken zijn er niet om juristen te plezieren, maar om gezamenlijk te komen tot goede zorg. Het doel van het tuchtrecht is de kwaliteit van de beroepsuitoefening te bewaken en te bevorderen. Door te publiceren vormen de uitspraken een les voor andere artsen. In het boek worden op deze manier negen thema’s behandeld, steeds met voorbeelden uit de jurisprudentie erbij. Naast de bekende valkuilen gaat het in het boek ook over de verschuivingen die waarneembaar zijn in het tuchtrecht, aan de hand van uitspraken door de jaren heen.’

Ook over uitspraken waar veel dokters het niet mee eens zijn…
‘Ja, inderdaad. Dat zie je bijvoorbeeld bij zaken waar het gaat over de verantwoordelijkheidsverdeling tussen operateur en anesthesioloog. Als het college zegt dat de algehele verantwoordelijkheid voor een operatie ligt bij de operateur, doet dat veel stof opwaaien. In Medisch Contact zie je dat aan veel ingezonden brieven, of veel reacties op de website.’

Heeft dat effect?
‘Onlangs was er een zaak waar veel over te doen was, waarbij een cardiothoracaal chirurg werd verweten dat de anesthesioloog niet het juiste infuus had ingebracht. Er volgde een nuancering van de uitspraak van het Centraal Tuchtcollege door CTG-voorzitter Auko Scholten. Het is niet gezegd dat dat door de ophef kwam, maar als er veel verontwaardiging is, zal een tuchtcollege dat bij een volgende zaak wellicht meewegen. Daarbij moet ik wel zeggen dat een uitspraak altijd gericht is op een individuele casus; misschien speelden er in een zaak dingen mee, was er een bepaalde achtergrond, waardoor een uitspraak anders uitpakt dan je zou verwachten. Maar een discussie op gang brengen, kan nooit kwaad. Al is het maar om binnen de eigen beroepsgroep te komen tot bijvoorbeeld een richtlijn.’

‘Je kunt als dokter weinig
met lastige patiënten’

Van Meersbergen spreekt regelmatig artsen over het tuchtrecht, als hij vragen beantwoordt die via de Artseninfolijn binnenkomen of bij lezingen over allerlei juridische onderwerpen.

Hoe ervaren artsen een tuchtzaak?
‘Wat je hoort, is dat het artsen altijd erg zwaar valt. Het heeft enorme impact om zo te worden aangesproken op je professionele handelen. Nog afgezien van de praktische ongemakken, de tijd die het kost, de waarnemer die je moet inhuren als je weg moet van je praktijk, ook voor futiele klachten die achteraf worden afgewezen. Daar komen bij de Artseninfolijn ook veel telefoontjes over binnen: wat moet ik nu?’

Wat zeggen jullie dan?
‘Bel je rechtsbijstandverzekeraar of neem een advocaat. En zorg er ten minste voor dat je goed weet waar de klacht over gaat, neem de klacht serieus en vraag zo nodig inhoudelijk advies bij collega’s. Verschijn op de zitting en blijf niet alleen in verweer hangen, maar geef het ook toe als er iets niet goed is gegaan.’

Wat krijg je nog meer te horen?
‘Het zit dokters wel eens hoog dat patiënten je voor van alles voor het tuchtcollege mogen slepen, maar dat je niet over hen mag klagen. Je kunt als dokter weinig met lastige patiënten, je kunt niet zomaar de behandelovereenkomst stoppen, daar zijn regels voor, je mag niet dit, je mag niet dat. Maar intussen, als iets niet helemaal goed verloopt zit jij in het beklaagdenbankje. Maar daar is niet veel aan te doen, dat hoort nu eenmaal bij het vak; noblesse oblige.’

Sophie Broersen

PDF van dit artikel