De kloof tussen arm en rijk

De wereldwijde gezondheidskloof wordt kleiner, dat is het goede nieuws. Maar dat heeft lang geduurd, en de verschillen tussen arme en rijke landen blijven voorlopig gigantisch.

Tweehonderd jaar geleden waren armoede en ellende aardig verdeeld over de aardbol: vrijwel overal was de gemiddelde levensverwachting onder de 40 jaar, en het gemiddelde bruto-inkomen per persoon – gecorrigeerd voor inflatie – lag onder de 4000 dollar per jaar. Dat is goed te zien op de grafieken van de non-profitorganisatie Gapminder Foundation over de relatie tussen inkomen en levensverwachting.

In 1800 zitten bijna alle landen hutjemutje bij elkaar: arm en snel dood. Nederland is een uitblinker. Honderdvijftig jaar later heeft de industriële revolutie haar werk gedaan. De gevolgen zijn gigantisch: vooral Europa en de VS zijn veel rijker en veel gezonder geworden. Afrika en Zuidoost-Azië blijven achter. Europa en de VS blijven daarna koplopers. Tot in 2012 is het verschil in gemiddeld inkomen alleen maar toegenomen. Het verschil in levensverwachting is wel afgenomen. Groeiende economieën als India, China en Brazilië hebben een inhaalslag gemaakt, op beide vlakken. Afrikaanse landen, veelal geteisterd door oorlogen en infectieziekten, blijven ondanks een gemiddelde stijging in levensverwachting, een donkere wolk in de verkeerde hoek van de grafiek vormen.

Op de site gapminder.org/data/ kan iedereen zelf grafische animaties genereren uit verschillende datasets, waaronder inkomen, kindertal, levensverwachting, maar ook aantal moorden per 100.000 inwoners en gemiddelde leeftijd waarop vrouwen trouwen.