De Havenpoli: van HEMA tot Bijenkorf

De activiteiten zijn nu beperkt tot poliklinische zorg, waarbij het personeel per specialisme rondloopt in de clubkleuren van hun nieuwe werkgever. De cardiologie, kno, longziekten en urologie horen voortaan bij het Franciscus Gasthuis & Vlietland, de geriatrie en neurologie bij het Maasstad Ziekenhuis, enzovoort. Tijdens de lunchpauze lopen de medewerkers nu allemaal door elkaar, alsof het een sportkantine is op een drukke zaterdagmiddag.

Een soort HEMA

Voormalig directeur Johan Dorresteijn heeft het ooit eens prachtig verwoord: het Havenziekenhuis was eigenlijk een soort HEMA. Iedereen voelde zich er thuis en deed er boodschappen, van de Kralingse havenbaronnen tot de bijstandsgezinnen uit de ontwikkelingswijken. En iedereen wist wat je er kon kopen. Maar als je over het assortiment nadacht, bleek het eigenlijk een bijzondere mix te zijn van afdelingen met een bijzondere bekendheid – tropengeneeskunde, het academisch borstcentrum, ouderengeneeskunde – en uitstekende laagdrempelige anderhalvelijnszorg, waarbij patiënten een zeer korte wachttijd hadden en door een vaste dokter werden gezien.

Veel dingen waren niet mogelijk in het Havenziekenhuis, maar daarvan was iedereen zich bewust en de tegenwoordig zo nadrukkelijk gepropageerde netwerkgeneeskunde was er al jarenlang aan orde van de dag.

Marktplaats

Nu is ‘het Haven’ omgevormd tot een soort Bijenkorf: een gebouw en een gerenommeerde merknaam blijven bestaan, maar bij nadere beschouwing blijkt het niet veel meer te zijn dan een huls die om een marktplaats heen is gebouwd. De eerste shop-in-shop in ziekenhuisland is daarmee een feit. De vertrouwde kwaliteit is nog altijd beschikbaar, maar deze wordt nu geleverd door de individuele ondernemers die hun bedrijfsruimte op de marktplaats Havenpolikliniek hebben gehuurd.

Dat shop-in-shopmodel heeft natuurlijk sterke en zwakke kanten. Het gezamenlijk opvangen van de klinische zorg door de omliggende ziekenhuizen zorgt ervoor dat ook de kosten en risico’s van zo’n buitenpoli-plus (eigenlijk binnenpoli: het ligt midden in het centrum van de stad) kunnen worden gedeeld. De medisch specialisten én het polikliniekpersoneel worden geïntegreerd in een grotere organisatie, wat tot medisch-inhoudelijke kruisbestuiving leidt. De adherentie met de bekende patiëntengroep kan zo het beste worden gewaarborgd.

Hindernissen

Nadeel van de nieuwe constructie is dat van alle partners gelijke inzet wordt verwacht om de Havenpolikliniek tot een goedlopend bedrijf te maken. Als een van de partners besluit om zijn poliklinische activiteiten af te bouwen, is het palet niet meer compleet en weten de verwijzers niet meer welke patiënten ze nog wel kunnen verwijzen en welke niet.

Verder zijn er flink wat praktische hindernissen: ieder ‘adoptieziekenhuis’ heeft op dit moment zijn eigen epd, zodat er vele verschillende systemen in het gebouw actief zijn. Van wie is de röntgen en het laboratorium in de meest gewenste situatie? Een van de partners? Een onafhankelijke partij? Naar wie verwijs je voor een consult: naar een collega van je nieuwe moederbedrijf of naar de collega op dezelfde gang die een ander ziekenhuis vertegenwoordigt?

Verbeteren

Op dit moment is de omvorming naar de Havenpolikliniek in volle gang, en de focus is –begrijpelijk – nog erg gericht op wat er allemaal behouden kan worden. En de kinderziektes houden ons nog te veel bezig – leren hoe het nieuwe epd werkt, nieuw briefpapier bestellen, patiënten uitleggen dat ze zich opnieuw moeten inschrijven, enzovoort – om precies te kunnen inschatten hoe alles in de nieuwe situatie functioneert. Maar mijns inziens heeft de Havenpolikliniek vooral kans van slagen als de focus verschuift naar de vraag: wat kunnen we verbeteren aan de zorg voor de patiënten, verwijzers en de partnerziekenhuizen? Te denken valt aan eenvoudiger afspraken maken – huisartsen verwijzen dezelfde dag en zonder telefonisch overleg, patiënten maken online zelf hun afspraak –, one stop shop oncologische controles inclusief röntgenonderzoek, lab, enzovoort.

De beste kans om de zorg te verbeteren is echter dat er met het sluiten van het beddenhuis van drie verdiepingen veel ruimte is vrijgekomen in het gebouw voor diverse medisch gerelateerde praktijken, zoals huisartsen, verloskundigen, fysiotherapeuten, ggz-instellingen, zorgwinkels. Op een steenworp afstand van het ziekenhuis zijn enkele private gezondheidsinstellingen gevestigd, die mogelijk interesse hebben om zich in hetzelfde gebouw te vestigen. Ook patiëntenverenigingen en wijkverpleegkundigen zouden er kantoor kunnen houden en activiteiten ontplooien. Op deze manier zou het pas echt mogelijk zijn om er een geïntegreerde anderhalvelijnsinstelling van te maken. Multidisciplinair overleg is dagelijks face to face mogelijk aan de gezamenlijke koffietafel. Als het aan de overkant van de straat lukt om van een failliet zwembad (Tropicana) een bruisend bedrijf te maken, waar kwekers, brouwers, imkers, recycle-experts, horecaondernemers en flexwerkers samenkomen en elkaar bedienen en inspireren, waarom zou dat dan niet in het voormalige Havenziekenhuis kunnen?

Op 18 oktober 1927 werd – zoals het Havenziekenhuis toen heette – het ‘Ziekenhuis voor Scheeps- en Tropische Ziekten’ geopend.

In plaats van het vieren van de 90ste verjaardag van deze oude dame vieren we daarom deze maand de geboorte van een nieuw zorgconcept. Het hangt van de visie en het lef van de lokale zorgondernemers af of dit ook een succes wordt.

auteur

Stefan Haensel, vrijgevestigd uroloog Franciscus Gasthuis & Vlietland, SCEN-arts, Rotterdam

Geen belangenverstrengeling gemeld door de auteur.

contact

s.haensel@franciscus.nl

cc: redactie@medischcontact.nl