Combiscreenen verbetert opsporing kindermishandeling

Een screenende vragenlijst combineren met een top-teeninspectie zorgt voor betere opsporing van kindermishandeling op de SEH. Dit concludeert kinderarts Rian Teeuw (AMC) in haar promotieonderzoek dat zij 17 januari verdedigt.

In 2011 stelde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd het gebruik van Sputovamo (of vergelijkbare vragenlijsten) op de Spoedeisende Hulp en de huisartsenpost verplicht. Maar de effectiviteit van Sputovamo was niet bekend en het missen van gevallen van kindermishandeling is nog steeds een probleem. Daarom vroeg Teeuw de SEH-medewerkers van het AMC gedurende achttien maanden de Sputovamo-vragenlijst én een top-teeninspectie uit te voeren bij alle minderjarigen, om het effect van de screeningsmethoden te bestuderen.  

In de onderzoeksperiode waren er 17.229 bezoeken van 12.198 unieke kinderen op de SEH. Bij 22,1 procent van de presentaties werden beide screeningstesten afgenomen. In 4,7 procent van de gevallen was één of waren beide testen positief. De testen werden als positief beoordeeld wanneer één van de Sputovamo-vragen positief werd beantwoord, er twijfelachtig letsel werd gevonden bij inspectie of als er tekenen waren van slechte verzorging, slechte groei of afwijkende ouder-kindinteractie. De positieve testen werden vergeleken met de uiteindelijke diagnose gesteld door het transmurale team kindermishandeling in het AMC (TASK-Amsterdam). Bij negatieve testen controleerden de onderzoekers of er toch kindermishandeling werd vastgesteld door Veilig Thuis binnen zes maanden na SEH-presentatie. Bij 107 kinderen (0,88% van de onderzoekspopulatie) werd uiteindelijk kindermishandeling vastgesteld. Uit deze gegevens berekende Teeuw de voorspellende waarden van de Sputovamo (PPV 0,46; NPV 0,997), van de top-teeninspectie (PPV 0,44; NPV 0,994) en van de combinatie van beide screeningsmethodes (PPV 0,43; NPV 0,998).     

Bij 120 kinderen was de inspectie afwijkend, maar de uitslag van de vragenlijst normaal. Bij zeven van deze kinderen werd uiteindelijk toch kindermishandeling vastgesteld. Dit betekent dat één op de zeventien gevallen van kindermishandelingen wordt gemist als alleen vragenlijsten worden afgenomen. Wanneer alleen de inspectie zou worden uitgevoerd, zou één op de vijf gevallen van kindermishandeling worden gemist. Met deze resultaten pleit Teeuw voor invoering van een combinatie van de screeningsmethoden. Maar implementatie blijkt moeilijk: tijdens de studie werd maar bij 46,4 procent van de bezoeken de Sputovamo ingevuld en bij 32,9 procent de inspectie uitgevoerd. Er is een drempel om de onderzoeken uit te voeren, stelt Teeuw, vooral bij de groep 12- tot 18-jarigen. Regelmatige trainingssessies voor gezondheidsmedewerkers, een verpleegkundige gespecialiseerd op het gebied van kindermishandeling en het elektronisch verplicht stellen van het invullen van de Sputovamo en de top-teeninspectie zouden uitvoer van de screeningsmethoden kunnen stimuleren.

Signals in the hospital Emergency Room linking objective signs to child abuse knowledge