WERK & INKOMEN

Zes tips van loopbaanbegeleiders

Het wordt moeilijker om aan een opleidingsplaats, maatschapplek of vast dienstverband in het artsenvak naar keuze te komen. Hoe zorg je dat je desondanks grip houdt op je loopbaan en niet aan paniekvoetbal gaat doen? Zes tips van loopbaan­begeleiders van de KNMG en VvAA.

‘Je hebt het mooiste vak van de wereld geleerd, maar de garantie dat je het kunt uitoefenen is weg. Dat is de harde werkelijkheid op het moment.’ Aan het woord is Jos Sturkenboom van het Carrière­Centrum Zorg (zie kader onderaan). Hij en zijn collega’s krijgen het steeds drukker. Het aantal artsen dat jaarlijks aanklopt met loopbaanvragen groeit gestaag, sollicitatie­cursussen zitten overvol en er liggen inmiddels zelfs verzoeken van instellingen om outplacement van artsen te begeleiden. ‘Dat kwam voorheen niet voor. De arbeidsmarkt die artsen kenden, met baangarantie en lifetime employment, is verleden tijd.’
Sophie Querido van het KNMG Loopbaanbureau (zie kader) is minder pessimistisch. ‘Als je naar het totale palet aan geneeskundige richtingen kijkt, kun je niet zeggen dat de baangarantie verdwenen is. De schaarste aan banen doet zich bij een beperkt aantal richtingen voor.’ Toch merkt ook Querido dat veel jonge artsen (in spe) ongerust zijn. ‘De groep basisartsen groeit en het is lastiger om in opleiding te komen. Dat merken we aan de vragen die we krijgen.’
Querido en Sturkenboom denken beiden dat artsen genoeg mogelijkheden hebben om –ondanks de schaarste en onzeker­heden – hun loopbaan zelf vorm te geven. Hun belangrijkste adviezen op een rij.

1 Kies bewust

Wie nog helemaal aan het begin van zijn geneeskundige carrière staat, doet er volgens Querido verstandig aan om zijn specialisatie met zorg uit te kiezen. Dus niet na één geweldig coschap blind achter dat ene ideaal aanhollen, maar alle mogelijkheden onderzoeken. ‘Het palet is veel breder dan de coschappen; er zijn 42 erkende vervolgopleidingen, dus bezoek vooral carrièredagen en -beurzen. En heb je eenmaal een top drie, bezoek dan eens congressen en praat met mensen uit dat vak.’
Vervolgens kan een aankomend arts zichzelf de vraag stellen: In welk specialisme komen mijn persoonlijkheid, talenten en prioriteiten het meest tot hun recht? Denk daarbij niet alleen aan vakinhoudelijke aspecten, zegt Querido. ‘Vind je het bijvoorbeeld heel belangrijk om direct na je afstuderen een baan te hebben, weeg dat dan mee.’

2 Begin op tijd

‘Iemand die al bijna neuroloog is en zich dan pas realiseert dat er een baan moet volgen, is te laat’, zegt Sturkenboom. ‘Mensen moeten al tijdens hun opleiding zicht krijgen op de arbeidsmarkt en die actief blijven volgen. Dan kun je je inspanningen afstemmen op de mogelijkheden.’ Kijk daarbij vooral ook voorbij het eigen opleidingsziekenhuis, voegt Querido toe. ‘Vraag eens aan artsen in andere regio’s hoe het er daar voorstaat.’

3 Kijk vooruit

Binnenkomen bij een maatschap, al is het maar als chef de clinique, lijkt tegenwoordig al heel wat. Maar pas op met haastige, kritiekloze pogingen om dat ene schaarse plekje te veroveren, waarschuwt Sturkenboom. ‘Een loopbaan is meer dan een baan. Het is belangrijk dat voor ogen te houden, omdat je dan je steen van oriëntatie meer dan een paar jaar vooruit gooit. Bedenk wat je in de volgende fase wilt bereiken en of die baan in dat toekomstplaatje past.’ Liever iets langer zoeken, dan in de fuik lopen van een baan die je niet brengt waar je wezen wilt.

4 Doorspecialiseren: doe het goed of niet

Sturkenboom waarschuwt ook voor de fuik van de superspecialisatie. ‘Het is een trend, maar laat je er niet automatisch in meezuigen; bedenk goed of je het echt wilt. En áls je het doet, ga er dan ook vol voor. Zoek de goeroe in dat vakgebied op, studeer je suf en reageer niet meer op vacatures buiten dat specifieke vakgebied.’

5 Neem er een baan bij

Niet zo geschikt voor superspecialisten, wel voor vele anderen: de modieuze ‘stapelbaan’, ofwel het combineren van verschillende aanstellingen, functies of freelance activiteiten. Sturkenboom:
‘Met de talenten die van jou een goede arts maken, kun je ook nog iets anders. Leidinggeven natuurlijk; daar kun je je loopbaan op baseren als je talent ervoor hebt. Maar denk ook aan een adviesfunctie in de farmaceutische of hulpmiddelenindustrie, het ontwikkelen van medische apps, een boek schrijven, trainingen geven. Dat zijn allemaal manieren om je breed te ontwikkelen, je loopbaan zelf vorm te geven en minder afhankelijk te zijn van één werkgever.’
Haken en ogen zijn er wel, want een arts die te ver of lang ‘afdwaalt’ loopt het risico zijn registratie te verliezen. Querido wijst er verder nog op dat parttime werken niet altijd kan en dat veel jonge artsen al een pittige neventaak hebben: kinderen grootbrengen. Bovendien moet ‘banen stapelen’ volgens haar geen doel op zichzelf zijn. ‘Jezelf breed ontwikkelen is goed, maar vraag je altijd af of het bijdraagt aan het doel dat je uiteindelijk wilt bereiken.’

6 Investeer in ontwikkeling

Investeren in de eigen nascholing is al gebruikelijk en investeren in persoonlijk en gezamenlijk functioneren raakt langzaam steeds meer ingeburgerd. Goede zaak, vindt Sturkenboom, maar het kan wat hem betreft nog beter. ‘Staf- en regiomaatschappen moeten allemaal geleid worden, dus investeer ook met elkaar in managementscholing. Daar kun je reserveringen voor doen. Investeer daarnaast je leven lang in persoonlijke ontwikkeling. Wie ben ik, is mijn omgeving nog geschikt voor mij, ben ik nog geschikt voor mijn omgeving? Dat zijn vragen die je jezelf een paar keer in je leven moet stellen.’

Lieke de Kwant, Medisch Contact

l.de.kwant@medischcontact.nl; @LiekedeKwant

Meer over carrière in dossier Werk en inkomen

en de Arbeidsmarktmonitor van 2014 - vierde kwartaal: Vooral veel basisartsen in de WW.

Meer info:

• KNMG Loopbaanbureau knmg.nl/loopbaanbureau
• CarrièreCentrum Zorg cczorg.nl
• MedischContactBanen medischcontactbanen.nl
• De Academie voor Medisch Specialisten academiemedischspecialisten.nl
• LHV Academie lhv.nl/lhv-academie
• Informatie over de individualisering van de medische vervolgopleiding specialistenopleidingopmaat.nl