BV Nederland kan arbeidspotentieel beter benutten

Voorzitterscolumn

Het is niet van de krantenpagina’s weg te slaan: de discussie over het verhogen van de pensioenleeftijd. Is er aan werknemerszijde nu wel of geen akkoord? Wat is exact de financiële positie van diegenen die eerder dan op hun 66ste stoppen? Natuurlijk, er staan nog vragen open, maar dat doorwerken de nieuwe norm is, staat vast.

Het is wel een discussie die ergens over gaat: vergrijzing van de beroepsbevolking, en in de gezondheidszorg zelfs dubbele vergrijzing. Ook de zorgverleners worden namelijk ouder en stromen uit, en dat geldt voor alle medische disciplines, inclusief de verplegenden en verzorgenden. De Filippijnse verpleegster zal steeds meer een reëel alternatief worden, zoals nu de Oost-Europese aspergesteker op onze velden te zien is.

Al langere tijd is in Nederlandse ziekenhuizen de specialist uit andere Europese landen een bekend beeld. De laatste tijd is deze ontwikkeling nog versterkt door ontwikkelingen op economisch terrein. De Hongaarse arts gaat werken in Tsjechië, omdat hij/zij daar meer kan verdienen, de Tsjech schuift op naar Duitsland, en in Nederland zien we veel Belgische verpleegkundigen, specialisten en tandartsen. De markt doet zijn werk. Zo bezien zou het nog wel eens zo kunnen zijn dat de tekorten aan personeel in de Nederlandse gezondheidszorg zullen worden gedempt door marktwerking binnen Europa.

Het recept: sociaalgeneeskundige opleidingen
financieel stimuleren

Bekijken we het probleem voor ons hele continent, dan ontstaat een ander beeld. Men schat dat in 2050 de beroepsbevolking in Europa een tekort kent van 30 miljoen werkenden en dat circa 15 procent van de beroepsbevolking in de zorg werkt. Dat betekent dat een tekort van 4,5 miljoen zorgverleners. Anders vertaald: circa 45 miljoen bejaarden die adequate zorg moeten ontberen? Voor Nederland, waar vanaf dit jaar de babyboomgeneratie met pensioen gaat, zijn er nu al circa 300 duizend onvervulde vacatures. Oók staan er mensen aan de kant: werkzoekenden met en zonder medische beperking. In totaal 900 duizend. Dáár ligt de oplossing voor de tekorten!

Duidelijk is dat er maatschappelijk geïnvesteerd moet worden: in opleiding van artsen en verpleegkundigen voor reguliere zorg, maar óók in de specialismen bedrijfsgeneeskunde, verzekeringsgeneeskunde en maatschappij & gezondheid. Dat zijn immers die specialismen die zorgen voor het optimaal benutten van het arbeidspotentieel.

Volgens het Capaciteitsorgaan blijft de instroom in die sociaalgeneeskundige richtingen ver achter bij de behoefte: in de bedrijfsgeneeskunde stromen slechts 20 aiossen in per jaar, terwijl de behoefte is geraamd op 145 per jaar, in de verzekeringsgeneeskunde zijn die getallen respectievelijk 18 en 111 per jaar. Voor maatschappij & gezondheid gelden vergelijkbare cijfers. Een discrepantie derhalve van 125 aiossen bedrijfsgeneeskunde per jaar en 93 aiossen verzekeringsgeneeskunde per jaar!

Als arbodiensten, maatschappen van bedrijfsartsen, UWV en maatschappen van verzekeringsgeneeskundigen niet gaan investeren, loopt de BV Nederland een grote achterstand op in het benutten van het arbeidspotentieel dat er is. Dat is de diagnose. Het recept luidt: het financieel stimuleren van de sociaalgeneeskundige opleidingen door de overheid. Alleen zó kan iedereen aan de slag!

Pieter Rodenburg, voorzitter NVAB