Appels met peren

De afgelopen weken was de LAD vooral in het nieuws vanwege cao-akkoorden. In mei werd in twee weken tijd overeenstemming bereikt over maar liefst drie nieuwe cao’s: de Ziekenhuizen, de ggz en de Jeugdzorg. Als in zo’n korte tijd drie akkoorden tot stand komen, is het natuurlijk onvermijdelijk dat de resultaten met elkaar worden vergeleken. En daar krijgen onze onderhandelaars vervolgens veel vragen over. Want hoe kan het dat de lonen in ziekenhuizen méér omhooggaan dan in de jeugdzorg? Waarom is de eenmalige uitkering in de ene sector hoger dan in de andere? En, misschien wel de vraag die het meest is gesteld: waarom krijgen psychiaters een pensioenaftoppingsteruggave van 100 procent, terwijl die in ziekenhuizen 70 procent is?

De antwoorden zijn simpel en complex tegelijk. Allereerst is de financiële ruimte per sector niet gelijk. Ziekenhuizen worden op een andere manier gefinancierd dan jeugdzorginstellingen, en de ene sector heeft te maken met meer bezuinigingen dan de andere. Daardoor verschilt de uitgangspositie per sector soms sterk, en heeft iedere sector ook haar eigen ‘issues’. Zo leeft de pensioenaftopping in de jeugdzorg veel minder dan in de ggz en ziekenhuizen, simpelweg omdat in de jeugdzorg minder werknemers een inkomen boven de pensioenaftoppingsgrens hebben.

Daar komt bij dat we in iedere sector met andere partijen om de tafel zitten, en iedere partij haar eigen agenda heeft. Onderhandelen is geven en nemen. Als wij een compensatie willen voor onze leden, zeggen andere werknemersorganisaties: prima, maar dan moet daar voor onze achterban wel iets tegenover staan.

Onderhandelen is geven en nemen

Het resultaat? Een vaak ingewikkeld onderhandelingsspel met veel verschillende belangen. De kunst is mee te bewegen, goed te luisteren naar wat de ander wil, en ondertussen je eigen belangen scherp voor ogen te houden. Ons uitgangspunt bij iedere cao is om alle beroepsgroepen optimaal te laten profiteren van de arbeidsvoorwaardenafspraken. En in mijn ogen is dat bij deze drie cao’s goed gelukt.

Maar hoe zit het dan met die 100 en 70 procent bij de pensioenaftopping? Simpel: ook hier gelden totaal verschillende uitgangsposities. In algemene ziekenhuizen worden veel meer werknemers door de pensioenaftopping geraakt dan in de ggz, waardoor de teruggave voor ziekenhuizen relatief ‘duur’ is. Daardoor was de NVZ – helaas – minder toegeeflijk dan GGZ Nederland. Daarbij komt dat de 70 procent-teruggave in ziekenhuizen een rechtstreekse doorvertaling is van het principeakkoord dat in november vorig jaar voor medisch specialisten is bereikt. Natuurlijk hadden wij meer gewild, maar na een maandenlang actietraject bleek dit het onderste uit de kan. Wél hebben we bovenop die 70 procent veel gewonnen in de positionering. Aan medisch specialisten gelijkgestelde beroepsbeoefenaren kunnen voortaan bijvoorbeeld ook deel uitmaken van een medische staf. Zulke afspraken vertalen zich niet altijd in materiële voordelen, maar zijn minstens zoveel waard.

Afzonderlijke afspraken uit akkoorden tegen elkaar afzetten is in mijn ogen dus net zoiets als appels met peren vergelijken. Het gaat om het totale pakket aan afspraken. En, om in beeldspraak te blijven: dan hebben we met deze drie akkoorden drie goed gevulde fruitmanden weten te realiseren.

Christiaan Keijzer, voorzitter LAD