Laatste nieuws
Wetenschap

Antibioticumkuur afmaken ‘hardnekkig misverstand’

4 reacties

Kuur afmaken, is het adagium als het gaat om antibiotica, want zo verlaag je het risico op antibiotische resistentie. Fout, zeggen Martin Llewelyn e.a. in The BMJ: het idee dat ontijdig stoppen van een kuur antibiotische resistentie bevordert ontbeert wetenschappelijke onderbouwing. Integendeel, het is eerder zo dat langer dan nodig gebruiken van antibiotica het risico op resistentie verhoogt.

Volgens Llewelyn e.a. is ‘kuur afmaken’ een hardnekkig idee dat  teruggaat tot de begindagen van het antibioticagebruik. In 1945 schetste  Alexander Fleming  bij de aanvaarding van de

Nobelprijs voor zijn ontdekking van penicilline het voorbeeld van een patiënt met een streptokokkenkeelinfectie die onvoldoende  penicilline  neemt, vervolgens de infectie  – in resistente vorm – overdraagt  op zijn vrouw en zo verantwoordelijk wordt  voor haar dood.  Vandaar zijn beroemde advies: ‘If you use penicillin, use enough!’  Maar ironisch genoeg, constateren Llewelyn e.a., hebben deze streptokokken nooit resistentie ontwikkeld tegen penicilline.

Het gevaar komt uit een andere hoek, stellen ze.  Van in principe onschadelijke soorten als Escherichia coli, Enterococcus faecium, Staphylococcus aureus, Klebsiella pneumoniae, Acinetobacter, Pseudomonas , Enterobacter – allemaal microben die zich in, op of in de nabijheid van de mens bevinden en die zich tot opportunistische pathogenen kunnen ontwikkelen onder invloed van antibiotica. Deze zogeheten ‘collaterale selectie’ is de voornaamste aanjager van antibiotische resistentie. Hier geldt: hoe langer patiënten antibiotica gebruiken hoe groter de kans dat zich dergelijke pathogene varianten voordoen. Op tijd stoppen met een kuur is daarom een veilige en effectieve manier om dit proces te verhinderen. Er zijn overigens uitzonderingen: zoals de behandeling van tuberculose met antibiotica – daar blijft gelden: kuur afmaken.

Wat moet het advies aan patiënten zijn? Llewelyn e.a. stellen vooralsnog voor:  stop het gebruik van een antibioticum zodra  u zich beter voelt. 

Bmj.com, doi: 10.1136/bmj.j3418

Lees ook:

Wetenschap resistentie
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Wim van der Pol

    gepensioneerd Apotheker, Delft

    Zoals met veel medicijnen, die: " de natuur een handje helpen", helpen antibiotica ons afweersysteem door de bulk aan bacteriën te doden, en het eigen lichaam de klus verder te laten klaren. Velen onder ons voelen dit waarschijnlijk ook zo, en stoppe...n voortijdig met de kuur als de koorts gezakt is en we ons weer senang voelen. Laten we eerlijk zijn, wie draagt die handelswijze van eventueel eerder stoppen uit? Het kuur afmaken of niet afmaken is erg lastig te bewijzen, dus laten we het dilemma maar bestaan. De essentie van het dilemma is volgens mij gelegen in de vraag: wat is een kuur?

  • Jobje Haaijman

    Specialist ouderengeneeskunde, Bemmel

    Helemaal eens met Andreas Voss.
    Kortzichtig ongenuanceerd verhaal. Natuurlijk is de kans groot dat dit voor een aantal infecties geldt en is nader onderzoek nodig, maar als leken dit gaan toepassen te pas en te onpas bij alle mogelijke infecties, ont...staan er zeker ook ernstige situaties.

  • Jobje Haaijman

    Specialist ouderengeneeskunde, Bemmel

    Helemaal eens met Andreas Voss.
    Kortzichtig ongenuanceerd verhaal. Natuurlijk is de kans groot dat dit voor een aantal infecties geldt en is nader onderzoek nodig, maar als leken dit gaan toepassen te pas en te onpas bij alle mogelijke infecties, ont...staan er zeker ook ernstige situaties.

  • Andreas Voss

    Arts-microbioloog, Nijmegen

    Waarom zijn het altijd de slechte artikelen die alle aandacht krijgen? Niet het adagium "kuur afmaken" is fout, maar de redenering waarom. Ik heb al langer het gevoel dat het sleutelwoord "resistentie" volledig het thema antibiotica gebruik of A-tea...ms domineert. Erbij leiken wij te vergeten, dat het primaire doel van antibiotische therapie niet het voorkomen van resistentie ontwikkeling is, maar de optimale en veilige therapie van de patient met een infectie. Als patiënten besluiten wanneer ze stoppen ipv de professional zullen wij rekening moeten houden met re-infecties en complicaties.
    Wat wij nodig hebben zijn goede studies die de veiligheid van kortere therapie duu aantonen en niet Volkskrant koppen die patiënten stimulieren hun kuur niet af te maken.
    Het adagium klopt. De kennis en kunde van antibiotica gebruik c.q. de reden van gebruik duidelijk niet.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.