Angstige muzikant functioneert relatief goed

Muzikanten die wegens een stemmings- of angststoornis op de afdeling psychiatrie van het LUMC komen, blijven beter functioneren dan niet-muzikanten met een vergelijkbare stoornis.

Dat blijkt uit onderzoek op de muziekpoli van de afdeling psychiatrie van het Leids Universitair Medisch Centrum. Oprichtster Esther van Fenema, psychiater en zelf ook violiste, presenteert de resultaten vandaag tijdens het symposium Genees & Kunst 11. Zij onderzocht de groep muzikanten die op de muziekpoli verscheen en bracht persoonlijkheidskenmerken in kaart. Zo’n 95 procent van de vijftig muzikanten blijkt een AS I-stoornis te hebben. ‘Opvallend is dat zij in vergelijking met 1300 niet-muzikanten, vergelijkbaar in niveau en leeftijd, beter blijven functioneren’, aldus Van Fenema. Dat betekent dat de musici significant beter scoren op functionele schalen, maar 90 procent van hen geeft aan dat ze wel degelijk last ondervinden van hun stoornis tijdens optredens.

Verder is opvallend dat de muzikanten significant hoger scoren op narcistische trekken dan de onderzochte ggz-populatie. Volgens Van Fenema kan dat komen door een verschil in opvoeding. ‘De meeste kinderen groeien op met het idee dat ze leuk en aardig zijn zoals ze zijn. Voor wie als muzikant opgroeit, ligt de nadruk echter op hoe ze presteren. Als je zelfbeeld zo samenvalt met je prestatie, ben je natuurlijk erg kwetsbaar als het wat minder gaat. Voor de behandeling betekent dit dat je rekening houdt met irreële gedachtes zoals “als ik niet 100 procent presteer faal ik als mens”.’ Narcistische trekken worden vaak uitgelegd als het overcompenseren van een laag zelfbeeld, maar of dat bij muzikanten die gewend zijn op het podium te staan ook zo werkt, is de vraag, zegt Van Fenema.

Het voordeel van behandeling door iemand die eveneens een muzikale achtergrond heeft is dat het vak van de patiënt niet wordt geïdealiseerd of gedevalueerd (“als je zo’n last hebt van podiumangst dan ga je toch wat anders doen”). Ook is het goed dat er aandacht is voor bijvoorbeeld bijwerkingen van medicatie op motoriek en emotionele expressie. Voor langdurende psychotherapie dient doorverwezen te worden naar psychotherapeuten met tenminste sterke affiniteit met het vak van de muzikant, aldus Van Fenema.

Reina Zijlstra

Het symposium Genees & Kunst 11 wordt georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor Dans- en Muziekgeneeskunde (NVDMG). Lees meer over de vereniging