Laatste nieuws
Cees Renckens
5 minuten leestijd
opinie

Alternatieve artsen ridderen is ongepast

1 reactie

OPINIE

Homeopaat J.S. onderscheiden op Koningsdag

Tot de 23 medici die afgelopen Koningsdag werden geridderd behoorde de Utrechtse basisarts en homeopathisch arts J.S., bekend van onder andere een nepmedicijn tegen aids, dat hij in Kenia aan de man bracht. En dat met goedkeuring van VWS. Een gotspe, vindt antikwakzalver-icoon Cees Renckens.

‘In 1987 richtte decorandus mede het Homeopathisch Artsencentrum Utrecht op, een polikliniek voor homeopathie waar inmiddels acht homeopaten werkzaam zijn. Als onderzoeker introduceerde hij een verbinding tussen de homeopathie en het periodiek systeem der elementen, waarmee hij de behandelingsmogelijkheden van de homeopathie heeft verruimd. Tot zijn publicaties behoort ook een standaardwerk over planten en hun geneeskrachtige werking. Wereldwijd is hij een veelgevraagd spreker en docent. In 1993 richtte de heer S. de stichting Alonissos op, die de oprichting van homeopathische klinieken en wetenschappelijk onderzoek op dit gebied bevordert.’

Aldus luidde de laudatio, zoals samengevat op de website van de gemeente Utrecht. Bij de uitreiking werd geen melding gemaakt van twee tv-optredens van S. in 2008 in het NCRV-programma ‘Uitgedokterd?!’ Daarin zagen we S. tijdens de behandeling van twee patiënten. De eerste was een jongeman met de ziekte van Crohn. Hij werd ondervraagd over de relatie met zijn vader en zijn liefde voor orchideeën, waarna een homeopathisch middel werd voorgeschreven. De tweede patiënt was een vrouw met zeer ernstige reumatoïde artritis, die na meerdere vragen over haar innerlijk leven homeopathische korrels, gadolinium sulfuricum, kreeg, waarbij het sulfuricumdeel zou passen bij haar neiging om goed te willen doen in het leven. De korreltjes moest ze om de twee weken innemen. Ik vroeg destijds, als KNMG-lid het oordeel van de KNMG-rechtspraak over deze wanpraktijken, maar S. bleek geen lid te zijn van de KNMG. Vervolgens attendeerde ik de Inspectie voor de Gezondheidszorg) IGZ op deze curieuze praktijkvoering, maar men zag geen reden voor nader onderzoek en registreerde onze melding ‘onder nummer 13399’.

Evenmin maakte de Utrechtse burgemeester in de laudatio gewag van de Afrikaanse avonturen van S. in de periode 2005-2009, die erin bestonden dat hij in Kenia een door hem ontwikkeld homeopathisch middel (Iquilai) inzette tegen aids, zogenaamd in het kader van een trial. Er waren echter sterke aanwijzingen dat er aidspatiënten waren die de voorkeur gaven aan het bijwerkingenarme preparaat van S. boven de wél effectieve antiretrovirale middelen. Met alle risico’s van dien.

Verontwaardiging

Op sceptische websites, in de Volkskrant en op Twitter ontstond grote verontwaardiging over de onderscheiding, en de PvdA stelde Kamervragen aan de minister van VWS. Aidsexpert Joep Lange (AMC) noemde het in de Volkskrant, in zijn vermoedelijk laatste publieke uitspraak voor zijn gewelddadige dood in Oekraïne, ‘ongelofelijk dat deze man een lintje krijgt’. Minister Schippers betoonde zich in haar beantwoording van de Kamervragen wel kritisch, ze zou de IGZ ernaar laten kijken, maar kon hem zijn lintje niet meer afnemen. Dat vereist een misdaad waar ten minste een gevangenisstraf van een jaar op staat.

Op 3 juli 2014 werd S. in de Volkskrant uitgebreid geïnterviewd en gaf daarin wederom blijk van curieuze ideeën over de pathogenese van allerlei ziekten en de rol van psychische factoren: ‘Aids is geen ziekte, maar een symptoom’, en: ‘Hooikoorts kan een uiting zijn van onderdrukte woede.’1 De koninklijke onderscheiding zag hij als erkenning voor de homeopathie.

Procedure

Jaarlijks ontvangen zo’n vijfduizend landgenoten, waaronder circa veertig artsen, een koninklijke onderscheiding en worden plusminus vijfhonderd aanvragen afgewezen.2-4 Verbijsterd vroeg menigeen zich af waarom S. niet bij die laatste categorie had gezeten en hoe de screening zo kon falen, aannemende dat het kapittel hem de onderscheiding niet had toegekend als het alle feiten had gekend. Hoe verloopt die procedure eigenlijk? Welnu, er moet een beargumenteerde aanvraag worden ingediend bij de burgemeester van de woonplaats. Deze kan soms de gegevens aanvullen en informeert bij de politie of er een strafblad bestaat en bij justitie of er nog lopende processen zijn. Ook dient er bij personen in dienstverband bij de werkgever te worden geïnformeerd naar eventuele contra-indicaties. Daarna gaat het dossier met een advies naar de commissaris van de Koning, die mede beoordeelt of en zo ja welke onderscheiding geschikt zou zijn. Vervolgens komt het dossier ter tafel bij het Kapittel voor de Civiele Orden, dat een besluit neemt. Dit besluit wordt dan nog voorgelegd aan de minister van het gebied waarop de kandidaat zijn verdiensten heeft gehad. Bij medici is dit dus het ministerie van VWS en dit ministerie informeert vervolgens ook nog bij de IGZ of er van contra-indicaties sprake is. De IGZ doet, zo liet men mij enkele jaren geleden weten, geen speciaal onderzoek, maar kijkt alleen of er over de betreffende persoon een IGZ-dossier bestaat.

Contra-indicatie

Er zijn altijd al onderscheidingen toegekend aan alternatieve artsen en dat aantal lijkt de laatste jaren zelfs enigszins toe te nemen tot elk jaar wel een of twee. Blijkbaar beschouwt noch kapittel, noch VWS, noch IGZ het beoefenen van een niet-reguliere geneeswijze als een contra-indicatie. Misschien overheerst nog het gedachtegoed van de Wet BIG uit de vorige eeuw, toen er grote tolerantie bestond tegenover alternatieve geneeswijzen, die toen ook bij politiek en verzekeringswezen het voordeel van de twijfel genoten. Inmiddels heeft de KNMG zijn gedragsregels echter zo verscherpt dat
zij de facto een verbod inhouden, hoewel de oppervlakkige lezer erin kan lezen dat – mits aan een groot aantal voorwaarden is voldaan – een alternatieve geneeswijze soms nog is toegestaan. Ook de politiek heeft intussen de conclusie getrokken dat alternatieve geneeswijzen geen gezondheidskundige (lees: medische) waarde hebben, zoals ook blijkt uit de btw-heffing – het hoge tarief – op alternatieve behandelingen, die sinds 2013 verplicht is. Reguliere geneeskunde is vrijgesteld van btw. Medische claims voor homeopathica zijn niet meer toegestaan.

Deze ontwikkelingen zouden toch ook moeten doordringen tot in de procedure die beoordeelt of een arts een onderscheiding verdient. Zowel IGZ als VWS zou negatief moeten oordelen. Vermoedelijk zou het helpen als de KNMG haar gedragsregels op dit punt nog iets verder aanscherpt, namelijk tot een volledig beroepsverbod voor alternatieve artsen.5 Deze regels zijn immers nog altijd de toetssteen van VWS, IGZ en tuchtrechtspraak.

De Hoop Scheffer

Op 1 september wordt oud-CDA-minister en voormalig secretaris-generaal van de NAVO Jaap de Hoop Scheffer benoemd tot Kanselier der Nederlandse Orden. Het kan een vliegende start worden als de nieuwe kanselier niet wacht op KNMG, VWS of IGZ, maar zélf het besluit neemt om geen alternatief functionerende artsen meer te onderscheiden. Dan zal hem in elk geval een schande bespaard blijven, zoals die welke het Kapittel voor de Civiele Orden met de ridderorde voor S. over zich heeft afgeroepen.

S. kwam slechts onder vuur vanwege een exces binnen de homeopathie. Maar natuurlijk zou ook officiële waardering voor alternatief genezen an sich afgeschaft moeten worden. Immers, wie kan mij uitleggen hoe er met het bevorderen van homeopathie, acupunctuur, antroposofische geneeswijzen en dergelijke iets verdienstelijks voor onze samenleving wordt gepresteerd? Ziet De Hoop Scheffer geen mogelijkheden de huidige praktijk bij te sturen, dan moet hij zich diepgaand bezinnen op de vraag of hij deze eervolle maar riskante functie wel moet aanvaarden.


Cees Renckens, gynaecoloog niet-praktiserend, voormalig voorzitter, nu bestuurslid en erevoorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij




contact:

renckens@xs4all.nl

cc: redactie@medischcontact.nl

Geen belangenverstrengeling gemeld




Voetnoten:

  1. Omstreden homeopaat houdt lintje. De Volkskrant 3 juli 2014
  2. http://lintjes.nl/onderscheidingen
  3. Staatscourant publicatie Koninklijke onderscheidingen 2014
  4. http://cbg-bronnen.blogspot.nl/2011/04/gedecoreerden-lintjesregen-2004-2011.html
  5. Renckens CNM. Op naar een volledig verbod. Medisch Contact 2008: 1132 – 1135.

Beeld: hollandse hoogte
Beeld: hollandse hoogte
IGZ opinie HIV Vereniging tegen de Kwakzalverij
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • J.V.M. Noordeloos

    huisarts, BLOEMENDAAL Nederland

    Is Cees Renckens de hoeder van het zuiver houden van de reguliere geneeskunde?
    In zijn opiniërend artikel in medisch contact van 9 oktober 2014 geeft Cees Renckens aan hoe alleen regulier werkende artsen een lintje zouden moeten krijgen en hoe alte...rnatief werkend artsen van dit podium geweerd moeten worden. De KNMG heeft het sinds 2008 niet meer over alternatief maar over regulier en niet regulier werkende artsen. En onder regulier werkend wordt dan waarschijnlijk verstaan dat een regulier arts zoveel mogelijk volgens evidence based richtlijnen zal handelen. Het is echter een misvatting dat artsen ook niet regulier zouden mogen werken. Iedere ars mag binnen dit kader ook niet reguliere handelingen verrichten als deze uitgaat van een reguliere diagnose en als deze de mensen niet afhoudt van behandelingen die binnen de beroepsgroep algemeen aanvaard zijn. Het “mogen” houdt een zekere waardering in, een beoordeling van de instantie die zich KNMG noemt en Dhr. Renckens lijkt zich hier in dit artikel het alleenrecht toe te eigenen dat hij bepaalt wat wel en niet mag . Hij wil bovendien dat Dhr. Jaap de Hoop Schepper volgens zijn voorwaarden in zijn nieuwe functie gaat handelen.
    Wat verder te denken over het nieuwe fenomeen van de ‘dappere dokters’? Elke arts zou toch binnen de richtlijnen, de protocollen, de standaarden zijn eigen weg moeten kunnen kiezen. Een richtlijn is geen dogma. Het is een behandeladvies waarbij je kunt besluiten om tot een individuele behandeling te komen. Daarbinnen passen ook creatieve ideeën en nieuwe behandelingen. Juist bij het uitproberen van behandelingen die net buiten het gebaande pad liggen kan bij afstemming met de desbetreffende patiënt soms een verrassende wending in een behandelproces ontstaan. Iedere al wat langer werkende arts kent het fenomeen om medicatie te stoppen bij de oudere patiënt. Soms lijkt deze patiënt hier zeer van op te knappen. Zo kan ook een niet reguliere therapie als core-energetica iemand een enorme energiestoot geven. En een zen cursus kan iemand verlossen van zijn slapeloosheid. Bij jeuk, bij vermoeidheid zou je iemand met een volgens de richtlijnen van de homeopathisch werkende beroepsgroep met een goed gekozen homeopathisch middel een stap verder kunnen helpen. Zo zijn er nog vele voorbeelden te geven van niet reguliere behandelingen. Laten we elkaar toestaan om ruimer te kijken en te adviseren, tot welzijn van degene die ons om hulp vraagt. Het zelf uitproberen en de eigen ervaring speelt hierbij een grote rol. Ik hoop dat de reguliere opleiders de toekomstige artsen kunnen en durven stimuleren om aldus verder te kijken dan alleen binnen het reguliere circuit en ook buiten de bewezen paden te durven experimenteren. In een volgende fase kan de reguliere wetenschap ook hier onderzoek naar doen, zoals in het geval van cognitieve therapie bij prikkelbare darmsyndroom.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.