Afbouwstrip voorkomt ontwenningsverschijnselen
3 reactiesAntidepressiva en andere middelen moeten geleidelijk worden afgebouwd. Afbouwstrips kunnen helpen om onttrekkingsverschijnselen te voorkomen. Die zijn binnenkort verkrijgbaar, en daar is een grote groep psychiaters blij mee.
‘Het probleem is al twintig jaar bekend, en de oplossing ook, maar niemand doet er wat aan’, zegt onderzoeker Peter Groot over het gebrek aan mogelijkheden om antidepressiva geleidelijk af te bouwen. Daar lijkt een einde aan te komen, nu een stichting die zich bezighoudt met stiefkindgeneesmiddelen, een apotheker bereid heeft gevonden speciale afbouwstrips te maken. Om te beginnen voor het meest voorgeschreven antidepressivum in Nederland, paroxetine. Groot schrijft erover in het Tijdschrift voor Psychiatrie, mede namens een groep van 22 psychiaters die het initiatief ondersteunt.
Van de een op de andere dag stoppen met antidepressiva is niet verstandig. Een groot deel van de patiënten die stoppen met hun medicatie, heeft last van onttrekkingsverschijnselen, van een griepgevoel tot duizeligheid, van paresthesieën tot angst en terugkeer van de sombere gevoelens. Daarom is het devies: langzaam afbouwen. Maar hoe dat dan precies moet, staat er in richtlijnen of bijsluiters niet bij.
Volgens ervaringsdeskundige en moleculair geneticus Groot, onderzoeker bij de vakgroep Psychiatrie en Psychologie van het Maastricht UMC+, zit het venijn meestal in de staart. De overgang van de laagst mogelijke dosis naar helemaal niets blijkt vaak te groot. In de praktijk leidt de onduidelijkheid en het gebrek aan lagere doseringen bij sommige patiënten tot creativiteit: om de dag een pil nemen bijvoorbeeld, wat kan leiden tot onttrekkingsverschijnselen om de dag, of capsules openbreken en elke dag een paar korreltjes minder. Een andere strategie is overstappen op een SSRI met een lange halfwaardetijd, om die vervolgens af te bouwen. Als er zogenaamde afbouw- of taperingstrips zouden zijn, hoefden arts en patiënt niet meer zo ingewikkeld te doen, of te rommelen met hun medicatie. Dat is geen nieuwe gedachte, al in 2004 werd het idee van de ‘ontwenningsstrip’ gelanceerd. Maar het realiseren ervan bleek niet zo eenvoudig.
Rol met zakjes
Het idee van de afbouwstrip werd uiteindelijk opgepikt door de non-profitstichting Cinderella Therapeutics, die tot doel heeft zogenaamde stiefkindgeneesmiddelen en -behandelingen op de markt te krijgen. Naar aanleiding van een stuk dat Groot samen met Jan van Ingen Schenau over het afbouwen van antidepressiva schreef, nam de stichting contact met Groot op. Gezamenlijk werkten zij aan het realiseren van de afbouwstrips. Uiteindelijk werd een apotheker (Paul Harder uit Bavel) gevonden die een rol maakt waarmee paroxetine – het meest voorgeschreven antidepressivum in Nederland – wordt afgebouwd in stappen van 1 tot 0,5 mg per dag. Daarvoor maakt hij tabletten van 0,5, 1, 2 en 5 en 10 mg. Met die hoeveelheden zijn alle benodigde doseringen samen te stellen. De patiënt krijgt een rol met zakjes, waarin dagelijks de voorgestelde dosis zit, dat kan dus per dag een verschillend aantal tabletten opleveren. Aan het eind van de rol is het middel afgebouwd.
Peter Groot is blij met deze pragmatische aanpak voor een veelvoorkomend probleem: ‘Het is niet wetenschappelijk aangetoond dat deze methode ontwenningsverschijnselen helemaal voorkomt. Maar op basis van praktijkervaring mogen we aannemen dat deze geleidelijke afbouw patiënten helpt.’
Sophie Broersen
Tijdschrift voor Psychiatrie 55 (2013) 10, 789-94
Op de website van stichting Cinderella Therapeutics is meer informatie over de afbouwstrips te vinden. Naar verwachting zijn vanaf december twee afbouwrollen verkrijgbaar: één waarmee in 28 dagen paroxetine 20 mg naar 0 wordt afgebouwd, één waarmee in 21 dagen van 10 mg naar 0 wordt afgebouwd. In de toekomst hoopt men ook afbouwstrips voor venlafaxine en andere chronisch gebruikte middelen waarvoor geleidelijke afbouw nodig is, aan te kunnen bieden.
Lees ook:
- Afbouw antidepressiva kan veel beter (Medisch Contact, 14 december 2012)
- Cinderella: Afbouwmedicatie Paroxetine binnenkort beschikbaar
A.G. Kunst
psychiater, GOES
Voor de afbouw van paroxetine hebben wij helemaal geen afbouwstrip nodig.
Paroxetine is verkrijgbaar als suspensie 2 mg/ml. Met deze suspensie kan een patiënt met z.n. 1 mg per dag "ontgift" worden van de paroxetine en de tijd ervoor nemen, die nodig... is.
D.W. van Bekkum
arts, vz bestuur Cinderella, ROTTERDAM
De strips zullen, zoals op de website van Cinderella duidelijk wordt vermeld, alleen op recept door de apotheek worden geleverd. Daarvoor is registratie niet vereist’.
W. van der Pol
zekenhuisapotheker, Delft
Zowel voor de afbouw als voor de opbouw is een goede farmacologische verklaring voor. Maar door de handelsdoseringen is op- en afbouw niet mogelijk. Capsules met lagere sterktes worden niet meer in de apotheek gemaakt, vroeger wel. Nu maar hopen dat ...de strips en de lagere sterktes een registratie krijgen.