Foute diagnoses door communicatie met lab

Veel verkeerde diagnoses zijn terug te voeren op de administratieve rompslomp die ziekenhuisartsen ondervinden bij het aanvragen van laboratoriumtests, stelt prof. Wouter van Solinge vandaag in zijn oratie.

Volgens de hoogleraar Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde aan de Universiteit Utrecht gaat er veel mis door ‘inefficiënte processen in aanvraagmogelijkheden, niet geprotocolleerd werken met betrekking tot de aan te vragen laboratoriumtesten, gebrekkige samenwerking en slechte communicatie, te snelle besluitvorming en een slechte synthese van alle informatie.’

Het proces van analyseren en rapporteren van biomarkers moet uiteraard foutloos en snel gebeuren. Als een dokter gedurende de dag voordurend verschillende uitslagen krijgt aangeleverd, is overzicht houden lastig. ‘Snelle service, one stop shop, is wat de hedendaagse patiënt het liefst wil hebben. Maar dan moet wel de diagnose juist zijn.’

Hier geldt: hoe fragmentarischer de geleverde informatie, hoe groter de kans is dat de dokter uiteindelijk het overzicht verliest en dat de diagnose wordt gemist, verkeerd wordt gesteld of te laat wordt gesteld. Van Solinge spreekt van ‘een volstrekt ondergewaardeerd risico voor de patiëntveiligheid’.

Recent Amerikaans onderzoek heeft volgens hem uitgewezen dat fouten in het diagnostische proces in een kwart van alle gevallen aan de basis staan van medische tuchtzaken. Nadere opsplitsing van deze klachten liet zien dat 60 procent hiervan te maken had met het aanvragen van laboratoriumtesten en 35 procent met het interpreteren van de testuitslagen.

In Nederland zijn weinig cijfers beschikbaar. ‘Maar er is geen reden om aan te nemen dat de situatie significant anders is,’ meent Van Solinge.  Uit het Jaarverslag 2008 van de Tuchtcolleges voor de Gezondheidszorg in Nederland, blijkt dat ongeveer de helft van alle ingediende klachten in de categorie onjuiste behandeling of verkeerde diagnose vallen. En uit het Jaarverslag 2009 komt hetzelfde beeld naar voren. Van Solinge erkent dat er geen uitsplitsing is gemaakt tussen verkeerde diagnose en onjuiste behandeling, maar vermoedt niettemin dat er ook in Nederland veel niet goed gaat bij het snel en correct stellen van een diagnose. En dat is ‘erg’, vindt hij, want ‘de mortaliteit van een diagnostische fout is hoger dan van welke andere medische fout dan ook’.

Van Solinge bepleit een gestructureerde en geautomatiseerde aanpak.  Door medische gegevens beter aan elkaar te koppelen en te centraliseren in een database, zou de kans op onjuiste diagnoses kleiner worden. In UMC Utrecht gebruiken artsen de Utrecht Patient Oriented Database (UPOD). Hierin worden medische gegevens zoals bloedwaarden en geneesmiddelengebruik verzameld en aan elkaar gekoppeld voor onderzoek naar bijvoorbeeld de bijwerkingen van medicijnen. In de toekomst kan dergelijke software de diagnosestelling door de arts ondersteunen.

Henk Maassen

Lees ook:

• Meer nieuws