Voor alcohol, drugs en tabak is integraal beleid nodig

Volgend jaar maart zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer en nu al zijn partijen zich aan het profileren. Zo kwam D66 met het voorstel om drugs te decriminaliseren. Het idee is: repressie helpt toch niet en een drugsvrije wereld is een utopie.

Dat lijkt een sympathiek idee. De kans is groot dat je de drugsgerelateerde criminaliteit beperkt, als je bezit, productie en handel niet meer strafbaar stelt. Maar zou het niet beter zijn een goed, integraal beleid op het gebied van tabak, alcohol én drugs te maken?

Ooit besloten we in Nederland om productie, handel en bezit van kleine hoeveelheden softdrugs te gedogen. Overal verschenen ‘coffeeshops’ waar je cannabis kon kopen. Een paar jaar geleden zijn de effecten van dat beleid onderzocht. Onder de volwassen Nederlanders bleek het gebruik niet gestegen – het was zelfs als je het met andere landen vergelijkt laag. Maar dat gold niet voor de jongeren. Nederlandse scholieren gebruiken veel meer softdrugs dan hun leeftijdgenoten elders. ‘Het gebruik van cannabis is onder jongeren eerder regel dan uitzondering’, was de conclusie.

En dat is precies waar ik voor wil waarschuwen. In feite betekent gedogen: normaliseren. Het betekent: softdrugs zijn ‘gewoon’, net als tabak en alcohol. Het is niet gezond, maar ach, een sigaretje, jointje of glas op z’n tijd is toch gezellig? Maar dat idee, daar moeten we vanaf.

Bij tabak zien we de funeste gevolgen van dat ‘sigaretje op z’n tijd’ voor de volksgezondheid inmiddels wel onder ogen. Er sterven 20.000 mensen per jaar aan de gevolgen van roken. Iedereen die ooit heeft gerookt weet dat stoppen ontzettend moeilijk is – nicotine is bijna net zo verslavend als heroïne. Jaarlijks zijn er 27.000 kinderen die het pad van de tabaksverslaving opgaan. Daarom grijpt de overheid nu eindelijk in: tabak wordt steeds duurder en roken is bijna nergens meer toegestaan. En eindelijk begint het aantal rokers af te nemen. Nu moet het aantal verkooppunten nog omlaag.

Ook bij alcohol beginnen we in te zien welke gevolgen het heeft op de lange termijn – vele vormen van kanker hangen samen met alcoholgebruik. Waar we enkele jaren geleden nog dachten: twee glazen per dag is geen probleem, zeggen we nu steeds vaker: nul is de norm. En eindelijk begint het alcoholvrije avondje uit normaler te worden. Voor gezelligheid hebben we namelijk geen tabak, alcohol of drugs nodig, maar vrienden, familie en collega’s.

Voordat inzicht leidt tot ander gedrag zijn we decennia verder

Voordat inzicht leidt tot ander gedrag zijn we decennia verder. In de jaren ‘70 wisten longartsen heel goed wat de gevolgen waren van roken. Toch was roken ‘normaal’ – er waren zelfs artsen die in de spreekkamer rookten. De weg van dat ‘normaal’ naar het strenge ontmoedigingsbeleid van nu heeft tientallen jaren geduurd. Jaren waarin we zoveel sterfgevallen hadden kunnen voorkomen.

Daarom moeten we het met drugs niet zo ver laten komen. We moeten niet de weg op dat drugs ‘normaal’ zijn. Nu al vinden jongeren die naar een festival gaan het vanzelfsprekend om een paar pilletjes (mee) te nemen.

Ik zei het al: het idee van D66 is best begrijpelijk. En toch is mijn oproep aan de politiek: denk goed na over de gevolgen van dit idee op lange termijn. En een partij die eindelijk een samenhangend beleid op het gebied van tabak, alcohol én drugs bedenkt, mag van mij de verkiezingen winnen.