Federatienieuws
Michel van Baal
2 minuten leestijd
Federatienieuws

Voltooid leven: hoe journalistieke keuzes beeldvorming bepalen

Plaats een reactie

Eind januari presenteerde onderzoekster Els van Wijngaarden het langverwachte rapport ‘Voltooid leven’. Haar onderzoek zocht antwoord op de vraag wie de mensen zijn die vinden dat hun leven ‘voltooid’ is en wat hun omstandigheden zijn. Vanuit de KNMG volgden wij dit onderwerp uiteraard op de voet. Wat mij vanuit Communicatie opviel waren de journalistieke keuzes die de beeldvorming rondom dit onderwerp bepalen.

Een voorbeeld. Nieuwsuur koos ervoor de politieke hoofdrolspelers tegenover elkaar te zetten: Pia Dijkstra van D66, initiatiefneemster van de Voltooid Leven-wet, en Carla Dik-Faber van de ChristenUnie, een felle tegenstander van die wet. Politieke journalistiek heeft een voorliefde voor uitersten. Het tweegesprek werd ingeleid door twee korte filmpjes, die bij die uitersten aansloten.

Het eerste filmpje betrof een mevrouw van wie ik de indruk had dat zij hoogopgeleid, gezond en welvarend was. Haar leven was nog zeker niet ‘voltooid’, dat gaf ze duidelijk aan, maar ze wilde wel graag zelf de regie over haar laatste levensfase. In het tweede filmpje zat een oudere heer met een christelijke achtergrond, duidelijk in beeld gebracht door het kruis aan de muur en het shot waarin zijn hand de bijbel uit de kast pakte. Hij was niet voor een voltooid leven-wet, uit geloofsovertuiging.

Was dit een strijd tussen grachtengordel en Biblebelt?

Met die keuze op zich is niets mis, alleen werd het studiogesprek tussen Dijkstra van D66 en Dik-Faber (CU) door de filmpjes meteen neergezet als ‘een strijd tussen de grachtengordel en de Biblebelt’. Zo werkt beeldvorming, maar klopt het ook? Hoofdonderzoekster Els van Wijngaarden gaf bij haar presentatie van het rapport aan dat ze die gezonde oudere met een ‘voltooid leven’ niet had kunnen vinden. Wat ze wel had gevonden was een groep mensen met een doodswens, sommigen al hun leven lang, en vaak mensen met een stapeling van medische, sociale en financiële problemen. Klopt dat wel met het beeld van een strijd tussen ‘grachtengordel versus Biblebelt’?

Het laat zien hoe journalistieke keuzes beïnvloeden hoe we naar verhalen kijken, beeldvorming dus. Vaak kiezen media allemaal dezelfde invalshoek met scherpe tegenstellingen, en blijft er van nuance weinig over. In dit geval was er rond het rapport over mensen met een doodswens gelukkig wel meer variatie.

Het hoofdredactioneel commentaar van NRC (‘Voltooid leven lijkt geen bruikbare route meer naar zachte dood’, 3 februari) maakte een andere keuze. Het stuk schetst een beeld dat artsen in de dagelijkse praktijk herkennen en dat de KNMG in 2017 al bij de achterban ophaalde: ‘Dat sluit precies aan bij het KNMG-advies dat de groep ideële, oudere maar gezonde zelfbeschikkers als “zeer klein” zag en vond dat aan “voltooid leven” ten onrechte een positieve connotatie hing. (…) Het gaat om zo’n tienduizend vooral 50+’ers die piekeren, zich eenzaam, overbodig of onvervuld voelen en het nut van het leven niet meer inzien.’

Een andere keuze, een ander beeld. Wat viel u als arts op in de berichtgeving en in hoeverre klopt het beeld in de media met uw ervaringen? Laat u het me weten op Twitter of via e-mail? 


Deze column is geschreven op persoonlijke titel.

download het federatienieuws 10 - 2020 (pdf)
Federatienieuws KNMG
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.