Tuchtrecht en openheid bij incidenten

Terugblik symposium Arts en Recht van 21 januari

Op donderdag 21 januari toonde de Domus Medica een goed gemêleerd gezelschap van medisch specialisten, huisartsen, bedrijfs- en verzekeringsartsen, adviseurs en advocaten uit heel Nederland. De vijfde editie van het symposium Arts en Recht was wederom volgeboekt. Het programma stond in het teken van (veranderingen in) het tuchtrecht en openheid bij incidenten. Vanuit verschillende invalshoeken werd gesproken over de balans tussen beroepsgeheim en zorgplicht, met presentaties en workshops van KNMG-juristen Hilde van der Meer, Diederik van Meersbergen, Yvonne Drewes en Sjaak Nouwt, VVAK vertrouwensarts Lia Jak en LUMC gynaecoloog Anton Zürcher. We blikken terug met dagvoorzitter Aart Hendriks, coördinator Gezondheidsrecht van de KNMG.

Bang voor de tuchtrechter

‘In het veld is veel behoefte aan informatie over tuchtrecht, merken we aan de enorme opkomst’, vertelt Aart Hendriks. ‘Niet voor niets: de meeste artsen ervaren een tuchtklacht als zeer ingrijpend. We laten daarom met cijfers zien dat de vrees voor een tuchtmaatregel niet helemaal terecht is. Slechts 30 procent van alle tuchtklachten komt tot een zitting. Daarvan wordt maar 15 procent van de artsen negatief beoordeeld door de tuchtrechter. Hoewel deze cijfers voor zich spreken, neemt dat niet weg dat er veel stress ontstaat als er een klacht wordt ingediend. Er kan bovendien zomaar een jaar tussen de klacht en de uitspraak zitten. Dat betekent een jaar lang gespannen naar de brievenbus lopen.’

Tuchtklachten voorkomen

‘Wat we proberen, is artsen te helpen om de kans op klachten te minimaliseren. Een belangrijk misverstand hebben we op het congres hopelijk uit de wereld geholpen. Er zijn nog steeds artsen die denken dat “sorry” zeggen hetzelfde is als schuld bekennen. Zo wordt ook gedacht dat de verzekeraar dan niet uitkeert. Dat is gelukkig niet zo. Excuses maken mág. Sterker, wij en ook de verzekeraars bevelen dat waar nodig aan. We constateren daarnaast dat behandelend artsen nog steeds medisch verklaringen verstrekken uit goede bedoelingen om iemand, bijvoorbeeld een asielzoeker, te helpen. Ook in dit soort gevallen is het goed om te weten dat je ondanks je goede bedoelingen dan toch een tuchtklacht riskeert.’

Liefde voor het vak

‘Ik betreur het dat er vanuit de samenleving en politiek veel wantrouwen bestaat tegenover artsen. Er wordt gedaan alsof artsen zaken verdoezelen, alleen op geld uit zijn en weinig compassie opbrengen voor de patiënt. Terwijl ik de arts nog moet ontmoeten die ’s ochtends denkt: nu ga ik eens een patiënt verkeerd behandelen en hem dan een torenhoge nota sturen. De KNMG pleit voor meer steun en begrip voor artsen die een fout hebben begaan. Het is eeuwig zonde als een getalenteerde arts met liefde voor het vak wordt afgestraft om een incident. Aangezien repressieve maatregelen toenemen, voelen artsen dat er vele ogen op hen gericht zijn. Een arts wil gewoon zijn vak uitoefenen. Bezig zijn met patiënten. En geen gedoe krijgen met allerlei procedures. Heel begrijpelijk. Om die reden hebben we onze Artseninfolijn nog maar eens onder aandacht gebracht. Bellen kan met allerhande vragen: niet alleen in noodsituaties. Hoe meer artsen bellen, hoe beter we weten wat er speelt en hoe beter we ons kunnen inzetten om artsen te helpen hun vak goed uit te oefenen.’

Meer openheid

‘De KNMG gaat dit jaar vol inzetten op het voorkómen van klachten. Dat doen we onder andere door een roadshow te starten met als thema Openheid. We gaan diverse districten van de KNMG in het land bezoeken. Ons doel: artsen aansporen om zo snel mogelijk in gesprek te gaan op het moment dat er een incident plaatsvindt. Tijdens dit congres vertelde gynaecoloog Anton Zürcher van het LUMC in zijn lezing al over het belang van de “5 E’s”. Deze zorgen samen voor optimale openheid: Empathie, Erkenning, Explicatie, Ertoe doen en – misschien wel de belangrijkste – Excuses.’

Congres terugkijken

Het congres 'Arts en Tuchtrecht vond plaats op donderdag 21 januari in Utrecht. De lezingen van dit congres terugkijken?

knmg.nl/symposium/arts-en-recht

Artseninfolijn

Vragen over juridische en medisch-ethische kwesties? Mail of bel de Artseninfolijn: artseninfolijn@fed.knmg.nl, 030 2823 322 (ma t/m vrij: 9.30 - 16.00 uur)

Wat vond u van het symposium Arts en Recht?

‘Aanvankelijk dacht ik; pff, al die nieuwe regels en wetten! Toch ging ik naar huis met veel antwoorden op vragen waar ik al een tijd mee rondliep. Na afloop van het congres voelde ik me gesterkt. Ik weet des te zekerder: ik doe het goed als arts.’
Mariska Kletter, neuroloog, Gelderland

‘Ik moet wat vaker op de site van KNMG kijken, dat is duidelijk. Ik heb vandaag geleerd dat je voorzichtig moet zijn met het verstrekken van informatie aan derden. Ik geef wel eens iets weg wat niet mag, ontdekte ik. En zo waren er meer punten die ik snel met mijn collega’s ga delen: wéten jullie dit wel?’
Jan Strengers, kindercardioloog, WKZ/UMCU

‘Behalve leerzaam en interessant is zo'n congres leuk omdat het me even uit de gynaecologenhoek haalt. Ik sprak met een arts in de ouderenzorg en daar spelen zulke andere zaken. Ik hoorde over kwesties rondom euthanasie, dementie, erfenissen. Dat lijkt me pittig. Dan waardeer ik mijn specialisme des te meer.’
Gerco Jansen, gynaecoloog, Tjongerschans ziekenhuis

‘Er is veel gaande op rechtsgebied. Wat ik van de workshop over de bestrijding van kindermishandeling onder meer heb opgestoken, is dat als ik word gebeld door Veilig Thuis, ik niet zo openlijk kan praten als ik dacht. Ik zal in de toekomst nog oplettender en voorzichtiger zijn. Ondanks alle protocollen is mijn vak er niet minder leuk om.’
Heleen Weltevree, huisarts, Geertruidenberg