Toekomstbestendige ouderenzorg

Nu de vaccinatieronden in de zorg­instellingen bijna achter de rug zijn, keert de rust daar wat terug. Voorzichtig worden er versoepelingen geïntroduceerd die de kwaliteit van leven ten goede komen. Er komt weer wat vaker bezoek, bewoners eten weer wat vaker samen en er vinden kleinschalige activiteiten plaats.

Tegelijkertijd is de impact van covid-19 nog op allerlei manieren merkbaar voor bewoners, familie en zorgmedewerkers. We ­kijken dan ook uit naar een periode waarin het echt wat rustiger wordt. Door covid-19 zou je bijna vergeten dat er genoeg andere actuele thema’s spelen in de ouderenzorg. Afgelopen week kreeg ik een e-mail van een collega met de vraag of het nou al mogelijk is om als specialist ouderen­geneeskunde consulten in de eerste lijn te doen. Zij zou graag de samenwerking met een huisarts willen intensiveren, maar dan los van de zorginstelling. Helaas is dat nog lastig. Je moet aan vele voorwaarden voldoen om contracten te kunnen sluiten met zorgverzekeraars.

Het werkveld van de specialist ouderengeneeskunde breidt zich steeds verder uit naar de ­eerste lijn en kleinschalige (particuliere) woonvormen, waar de huisarts in eerste instantie de medische zorg levert.

De toename van kwetsbare ouderen met een complexe (medische) zorgbehoefte vraagt om nauwe samenwerking in de eerste lijn. Daar zijn al verschillende nota’s over verschenen, maar in de praktijk blijkt het een uitdaging om deze samenwerking vorm te geven.

Je zou bijna vergeten dat er nog andere thema’s spelen in de ouderenzorg

Vaak wordt dat geweten aan een tekort aan specialisten ouderengeneeskunde. Deels is dat waar, maar een ander groot probleem schuilt in het gebrek aan goede randvoorwaarden. Het wordt gemotiveerde en enthousiaste ­specialisten ouderengeneeskunde door de ­huidige voorwaarden van zorgverzekeraars ­bijna onmogelijk gemaakt om in de eerste lijn aan de slag te gaan. De eisen waaraan je als groep specialisten ouderengeneeskunde moet voldoen om in aanmerking te komen voor een contract met een zorgverzekeraar zijn ­disproportioneel. Je dient als samenwerkingsverband bijvoorbeeld te voldoen aan de ­Governancecode Zorg, een toelating te hebben tot de Wet Toelating Zorginstelling (WTZi) en dus zelfs een raad van toezicht. Kortom, je wordt aangemerkt als een volwaardige zorg­instelling. Als je dan een contract hebt met de zorgverzekeraar, kun je de zorg die je verleent aan een patiënt zónder indicatie voor de Wet langdurige zorg (Wlz) declareren. Voor thuis­wonende patiënten mét een Wlz-indicatie dien je het hele traject te doorlopen met het zorgkantoor. Tezamen met de huidige tarieven en beperkte budgetplafonds voor dergelijke samenwerkingsverbanden zijn dit alles behalve stimulerende prikkels. En dat terwijl deze mogelijkheid het vak juist aantrekkelijk maakt voor (aankomende) specialisten ouderengeneeskunde. Werken in de eerste lijn geeft een andere dynamiek en flexibiliteit aan de inzet van de specialist ouderengeneeskunde.

In de diverse overleggen gedurende het jaar komt deze problematiek regelmatig terug als agendapunt. De contouren van het zorginkoopbeleid 2022 liggen momenteel weer voor een reactie bij Verenso. Uiteindelijk gaat het erom dat de patiënt kwalitatief goede, passende zorg krijgt. Dat kan alleen door goede samenwerkingsafspraken met elkaar te maken binnen een raamwerk van passende randvoorwaarden.