Rechten minderjarigen

De rechten van minderjarigen zijn de afgelopen decennia op internationaal niveau uitgewerkt, onder andere in het Verdrag inzake de rechten van het kind dat in 1989 door de Verenigde Naties werd aanvaard.

Minderjarigen mogen alleen rechtshandelingen verrichten met toestemming van hun wettelijk vertegenwoordiger(s). Toestemming wordt echter verondersteld te zijn verleend als het om rechtshandelingen gaat waarvan in het maatschappelijk verkeer gebruikelijk is dat minderjarigen van deze leeftijd deze zelfstandig verrichten. Dit principe is voor medische behandelingen nader uitgewerkt in de WGBO. Wie de arts moet informeren en om toestemming vragen voor een medische behandeling, hangt af van de leeftijd van de minderjarige patiënt:

• Bij kinderen tot 12 jaar is de toestemming van de ouders/voogden vereist. Toestemming van het kind is niet nodig, maar deze heeft wel recht op informatie. De arts moet de voorlichting afstemmen op het bevattings­vermogen van het kind.

• Bij jongeren van 12 tot 16 jaar is de toe­stemming van de ouders/voogden en van de jongere zelf vereist. In twee uitzonderings­gevallen is de toestemming van alleen de jongere voldoende.

1. Als het niet behandelen van de jongere voor hem ernstig nadeel oplevert (denk aan geslachtsziekte, vaccinatie).
2. Als de behandeling de weloverwogen wens is van de jongere (denk aan abortus).In deze gevallen dient de arts de ouders/voogden in beginsel wel te informeren, maar het goed hulpverlenerschap kan met zich meebrengen dat zij over de behandeling niet worden geïnformeerd. Dit kan het geval zijn als de gezondheid of de veiligheid van het kind in gevaar zou komen als de arts de ouders/voogden wel zou inlichten, bijvoorbeeld omdat het kind dan van behandeling zou afzien. Ook dient de jongere zelf naar zijn/haar bevattingsvermogen te worden geïnformeerd over de behandeling.

• Jongeren vanaf 16 jaar beslissen zelfstandig en hebben een zelfstandig recht op informatie.

De vraag of een arts toestemming van beide gezagdragende ouders moet verkrijgen voordat hij een minderjarig kind mag behandelen, wordt behandeld in de KNMG-wegwijzer ­Toestemming en informatie bij behandeling van minderjarigen.

Bekijk de KNMG-wegwijzer via knmg.nl/minderjarigen.