Publieke zorg moet in de haarvaten van cure en care komen

Aura Timen is een belangrijke stem in de bestrijding van de covid-19-crisis. Zij is arts maatschappij en gezondheid, hoogleraar, hoofd van het Landelijk Coördinatiecentrum Infectieziekten (LCI) van het RIVM en secretaris van het landelijke Outbreak Management Team, dat gaat over de bestrijding van de covid-19-uitbraak. Zij is vaak in de media te zien en te horen over de ontwikkelingen in de pandemie.

Aura Timen zal tijdens het komende KAMG-congres (11 februari) een keynote lezing houden over de covid-19-crisis en de problemen en dilemma’s in de bestrijding daarvan. En over de nieuwigheden en verrassingen die daarbij opdoemden.

Aura: ‘De tweede golf van de pandemie kwam vroeger dan verwacht; er bleek nog geen seizoensinvloed te zijn zoals bij griep en de stijging deed zich overal voor in Europa, ongeacht de weersomstandigheden. Onze manier van vakantie vieren was een van de aanjagers. En het virus bleek vooral veel te circuleren onder jongeren en jongvolwassenen en in grote steden. We wisten uit de eerste golf dat een pakket maatregelen noodzakelijk was om de uitbraak te stoppen. Toch lukt dat (november 2020) niet zoals we willen. Misschien is het seizoen, in de zin van veel binnen zitten in kleine groepen in kleinere ruimten, daar wel mede debet aan. Misschien zijn toch strengere en langduriger maatregelen nodig om het virus te stoppen. En hoewel mensen zich meestal goed aan de maatregelen houden, zien we dat dit niet overal en niet altijd even goed gebeurt. We weten nog lang niet alles, het is leren omgaan met puzzelstukjes.’

Met de kennis van nu over de transmissie van het virus is het volgens Aura erg lastig om maatregelen te nemen voor specifieke maatschappelijke groepen en risico’s.

En hoe zit het met de mondkapjes? ‘De evidence over de werkzaamheid van niet-medische mondneusmaskers is tegenstrijdig. Het is een sluitstuk van de echt belangrijke maatregelen zoals afstand houden, thuisblijven bij klachten, handen desinfecteren en beschermd niezen en hoesten. Het heeft mogelijk wel een signaalfunctie.’

Hoe verhouden zich de maatregelen, gericht op het indammen van de uitbraak, tot de nadelige gevolgen van de lockdown zoals het afschalen van de reguliere zorg, de sociale en de economische problemen? ‘De dominantie van de virologen en modelleurs in de afgelopen periode was terecht, maar nu is een bredere blik en aanpak nodig. Artsen maatschappij en gezondheid (M+G) zijn nodig in het beleid om zicht te houden op de nadelige effecten en die zo klein mogelijk te houden. En vooral om goed de nadelige gezondheidsgevolgen van de lockdown in de gaten te houden en te helpen mensen daartegen te beschermen. Artsen M+G zijn niet alleen nu belangrijk, maar vooral ook om dit soort crises in de toekomst beter het hoofd te kunnen bieden. Artsen M+G zijn er voor de samenhang tussen gezondheid en samenleving, nu en straks. Ook in het uitleggen van de grote betekenis van de coronavaccinatie in het bestrijden van de pandemie zijn artsen M+G onontbeerlijk, richting zowel het publiek als de beroepsgenoten in cure en care.

De publieke gezondheidszorg moet veel steviger worden, dat is wel duidelijk. Publieke zorg moet ook in de haarvaten van cure en care komen. Nu zitten de artsen M+G nog nauwelijks aan de tafels waar het gezondheidsbeleid wordt gemaakt. Dat moet veranderen.’