Federatienieuws
Robinetta de Roode
2 minuten leestijd
Federatienieuws

Ik zorg

Het zijn trieste dilemma’s

Plaats een reactie

Ooit, in een ver verleden, was ik leerling-verpleegkundige. Ik liep stage in de ouderenzorg. Samen met een gediplomeerd verpleegkundige hielp ik zesentwintig psychogeriatrische bewoners uit bed. Als de laatste bewoner zijn ‘kop-en-kont-beurt’ had gehad, werd de eerste alweer richting slaapzaal gemanoeuvreerd. In de avonddienst was er soms maar één verzorgende aanwezig. De pillen werden in no-time uitgedeeld, de wonden haastig verzorgd en voor iets extra’s was geen tijd. Wat een armoede!

Hoe vaak heb ik toen niet gedacht: ‘Ik kan dit eigenlijk niet voor mijn verantwoording nemen.’ En steeds was er ook die angst: wat zie ik over het hoofd? Wanneer gaat er iets fout? Maar je bleef toch komen, elke dag weer. Je kon het toch niet maken om ook nog eens wég te blijven?

Binnenkort moet een ggz-instelling zich voor de strafrechter verantwoorden voor haar handelwijze rond een cliënte die in 2013 overleed. Een allergie voor het medicijn dat ze gebruikte was niet herkend. De arts-assistent was pas acht weken in opleiding en stond er veel alleen voor. De hoofdbehandelaar was de enige eindverantwoordelijk psychiater voor twintig klinische patiënten. De dood van de vrouw is volgens het OM het gevolg van de omstandigheden (het personeelstekort) in de instelling destijds.

Zoiets had in ‘mijn tijd’ gemakkelijk ook kunnen gebeuren. Ik had ‘geluk’, zullen we maar zeggen. En deze artsen pech. Dat een instelling voor een dergelijk incident wordt vervolgd, is bijzonder: als het OM in de zorg optreedt, is dat meestal tegen individuele zorgverleners. Nog maar één keer eerder vervolgde het een instelling als rechtspersoon voor dood door schuld door tekortschieten in de verantwoordelijkheid voor de omstandigheden waaronder in de instelling moest worden gewerkt.1 Een zorginstelling strafrechtelijk voor dit soort delicten vervolgen is technisch lastig, maar niet onmogelijk. En naar mijn mening soms rechtvaardiger dan het aanpakken van individuele zorgverleners. Een instelling kan in elk geval nog besluiten een afdeling te sluiten als de situatie onverantwoord wordt. Maar welke keus hebben zorgverleners? Opschalen en nog eens opschalen en als dat niet lukt ontslag nemen? En de risico’s zo alleen nog maar groter maken?

Natuurlijk hebben zorgverleners ook een verantwoordelijkheid om zich sterk te maken dat de randvoorwaarden waaronder zij zorg moeten leveren goed genoeg zijn. Maar het is hun nu eenmaal eigen om in de eerste plaats te kiezen voor hun patiënten en dus te blijven proberen om er het beste van te maken.

Zo ook de artsen in deze tragische zaak. De inspectie daagde hen in 2015 individueel overigens toch voor de tuchtrechter. Die had wel enig begrip voor hun situatie, maar hield hen toch ook verantwoordelijk. Het leverde de hoofdbehandelaar een berisping op en de arts-assistent een waarschuwing.2 Terwijl de hoofdbehandelaar ook aan de bel had getrokken en zelfs met ontslag had gedreigd vanwege de risico’s voor de veiligheid die de personeelstekorten toen veroorzaakten.

Het zijn trieste dilemma’s waar zorgverleners anno nu vaker voor staan. Ik hoop dat toezichthoudende instanties, OM, patiënten en VWS zich voldoende realiseren dat dergelijke procedures tegen individuele zorgverleners hen kunnen afschrikken om in de zorg te blijven werken. Al zullen zij het motto ‘Ik zorg’ op de zuilen in de hal van het ministerie van VWS met heel hun hart eer willen blijven aandoen. 

Robinetta de Roode, adviseur gezondheidsrecht KNMG

Deze column is geschreven op persoonlijke titel.

voetnoten

1) Rb Leeuwarden 23 december 1987, NJ 1988, 981

2) RTG Eindhoven 25 maart 2015, ECLI:NL:TGZREIN:2015:26 en 27

Federatienieuws KNMG
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.