Handel in geneesmiddelen is big business

Milena Babovic, beleidsadviseur KNMG

‘Douane neemt 40.000 nepmedicijnen in beslag’, twitterde Skipr vrijdag 5 oktober. ‘Dat zijn er veel’, dacht ik. ‘Geneesmiddelen zijn big booming business!’

Als beleidsadviseur van de KNMG ben ik betrokken bij de totstandkoming van de beleidsagenda van VWS over ‘vervalste medische producten’. Er is een levendige handel in geneesmiddelen via internet. En de helft daarvan is vals, zo bleek in 2009 al uit onderzoek van de Consumentenbond.1 Des te belangrijker dat u als arts actief vraagt naar het geneesmiddelengebruik van uw patiënt. En juist ook naar middelen die een patiënt online heeft aangeschaft. Zodat u een volledig plaatje heeft, weet wat iemand gebruikt en welke gevolgen dat heeft.

Online shoppen loont
Tv’s, pc’s, wasmachines en boeken: we bestellen het allemaal online. Waarom onze geneesmiddelen dan niet? Voor veel mensen is dit een logische gedachte. Zeker als de huisarts geen recept wil voorschrijven. Ruim 3 procent van de Nederlandse bevolking koopt geneesmiddelen via internet.2 Dat zijn voornamelijk middelen tegen overgewicht, seksgerelateerde middelen, (zware) pijnstillers en slaap- en kalmeringsmiddelen. Mensen bestellen deze middelen online vanwege het gemak, de thuisbezorging en de lage prijs. Maar ook uit schaamte om de huisarts te benaderen of omdat de huisarts het middel niet wil voorschrijven.

Neem alleen al de slaap- en kalmeringsmiddelen: ruim een miljoen Nederlanders gebruikt ze.3 Huisartsen zijn over het algemeen terughoudend met het voorschrijven van deze middelen. Bovendien worden slaap- en kalmeringsmiddelen sinds 2010 beperkt vergoed. Het is geen rocket science om deze sterk verslavende middelen tegen een lagere prijs via internet te vinden en kopen.

Geen onschuldige zaak
Met stip op nummer 1 van ‘meest bestelde middelen op internet’ staan de afslankpillen. Deze producten bevatten vaak de schadelijk stof sibutramine. In 2012 heeft de European Medicines Agency (EMA) sibutramine van de markt gehaald toen bleek dat deze stof hartklachten en andere ernstige bijwerkingen veroorzaakte.4 Het is nu een verboden middel. Maar is het daarmee ‘van de markt’? Wie zoekt zal vinden. In juli 2012 heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) een verdachte aangehouden die afslankproducten Slimex en Sibutril vanuit India invoerde en deze in Nederland te koop wilde aanbieden.5 Het ging om ruim 27.000 capsules. Ook via Marktplaats zijn afslankpillen gemakkelijk te bestellen. De consument kan zelfs kiezen tussen ‘nieuw’, ‘zo goed als nieuw’ en ‘gebruikt’. Probeert u het maar.

Artsen opgelet
In 2010 startte VWS samen met de IGZ een publieksvoorlichtingscampagne via de website www.internetpillen.nl. Maar ook u als arts heeft een rol in het voorlichten van patiënten over de risico’s van online bestelde geneesmiddelen. Natuurlijk: de patiënt heeft een eigen verantwoordelijkheid. Maar ú laat een kans liggen als u bij het afnemen van de anamnese of het actualiseren van het medicatieoverzicht niet expliciet vraagt naar middelen die via internet besteld zijn.6 Want ook hier geldt ‘voorkomen is beter dan genezen’.

Reageren kan op www.knmg.nl/columns. Daar vindt u ook de voetnoten bij dit artikel.