Geen spreekplicht, maar zwijgrecht

Tegenover mij zit Bart: een grote, stoere kerel, 35 jaar, moderne coupe met hoge kuif en opgeschoren slapen. Diverse piercings en tattoo’s onderstrepen zijn image: ‘don’t mess with me’. Bart werkt op de loods. Zwaar werk, laden en lossen, ploegendienst, maar hij doet het graag want het is fijn werken met ‘de jongens’. Hij heeft zich onlangs ziekgemeld met buikpijn en moeheid die maar niet overgaan. Eigenlijk heeft hij die klachten al maanden. De huisarts kon niets vinden. Hij begrijpt er zelf niets van en zijn chef al helemaal niet. Die oefent druk op hem uit snel te hervatten, want het is aanpoten met te weinig mensen. En met ‘een beetje buikpijn kan je toch best werken’.

In de rust van de spreekkamer maak ik contact, leg mijn rol uit en benadruk de vertrouwelijkheid van onze gesprekken. Bart is blij te merken dat ik tijd voor hem heb en zijn klachten serieus neem. Hij had verwacht dat ik hem aan het werk zou sturen, want ‘dat doen bedrijfsartsen toch altijd’. Ik doe dat niet, maar maak een vervolgafspraak. En gaandeweg wordt duidelijk wat er speelt: Bart loopt zijn leven lang met een groot geheim rond; een jeugd met fysieke en emotionele terreur, alcoholabusus bij vader, een aaneenschakeling van geestelijke en lichamelijke krenkingen en kwetsingen. Bart ontwikkelde een houding van onraakbaarheid, verpakt in een intimiderende buitenkant. Maar hij merkt dat hij dit niet kan volhouden. Een doodlopende weg, met toenemende spanningen, slecht slapen, ruzies thuis en … buikpijn en moeheid.

Privacy is waardevol, tijdig deskundig advies zinvol

VNO-NCW en MKB-NL boden begin maart aan de Vaste Kamercommissies van SZW en J&V een lobbypamflet aan. Daarin wordt gepleit voor verruiming van de privacyregels rond de omgang met zieke werknemers, zoals vastgelegd door de Autoriteit Persoonsgegevens. Samengevat: wetgeving moet mogelijk maken dat er ‘open met werknemers’ kan worden gesproken over hun ziekmelding. En als bijkomend voordeel hoeft de dure bedrijfsarts niet meer te worden ingeschakeld, die medicaliseert en verzuim verlengt. Kortom: minder werknemersprivacy biedt werkgevers voordeel.

Wij kijken daar als beroepsgroep anders naar. Ziekteverzuim kent tal van, soms uiterst kwetsbare, achtergronden. Daar niet over móeten spreken met de werkgever, is van grote waarde. Het voegt ook niets toe zoals in het geval van Bart, die alleen lichamelijke klachten en beperkingen presenteert. Het vraagt medische kennis en ervaring tot weging van klachten, ziekte en overige factoren te komen en daarover te adviseren. De zekerheid van privacybescherming is een essentiële voorwaarde. Werkgevers die stellen dat kort verzuim simpel is en ruimere privacyregels inschakeling van een dure bedrijfsarts overbodig maakt, zien dat over het hoofd. Privacy is waardevol, tijdig deskundig advies zinvol.

En Bart? Bart is blij met de ruimte die hij kreeg van mij (en zijn werkgever!) om in de loop van enkele maanden zaken fundamenteel aan te pakken. Er is na therapie een last van zijn schouders en hij werkt met veel nieuwe energie.

Gertjan Beens,voorzitter NVAB