Een verslaafde collega: lastpakken of aanpakken?

Federatienieuws

Hoe staat het met uw goede voornemens, nu het jaar bijna een maand oud is? Beetje meer sporten, wat minder drinken? Fijn als het u lukt om met ongewenste of ongezonde gewoontes te breken. Zo’n 10 procent van de artsen lukt dat namelijk structureel niet en heeft problemen door het drinken.1 Kent u deze collega’s?

Waarschijnlijk niet. En dat is ook niet verwonderlijk. Uit onderzoek onder Noord-Amerikaanse artsen blijkt dat wij liever niet te koop lopen met onze mentale vuile was onder de witte jas.2 Laat staan dat we hulp zoeken als dat nodig is. Bij wie gaat u te rade als u geestelijk in de knel zit? Of uw collega?

Als u lijkt op onderzochte artsen uit Noord-Amerika, heeft u niet eens tijd om hulp te zoeken (89%), weet u de weg niet (69%), of bent bang voor schending van uw imago, carrière of privacy (62%). Dat is jammer. En soms gevaarlijk. Voor uzelf, uw collega’s, familie en vooral uw patiënten.

Verslaafde collega’s zijn namelijk niet de veiligst werkende collega’s.3 Door middelengebruik kunnen cognitieve functies verstoord raken. Niet onderkende stemmingsstoornissen of andere psychopathologie doen daar nog eens een schepje bovenop. Vaak raken professionaliteit, kennis, vaardigheden en betrouwbaarheid achterop. De omringende collega’s ervaren ze als lastpakken en andersom. Een noodzaak tot behandeling wordt niet (h)erkend. Deze collega’s vallen buiten de boot en lopen tegen de lamp. Ze vliegen soms eerst de bocht en daarna de laan uit. Terwijl het vaak goede artsen zijn die echter kampen met een chronische hersenziekte. Goede artsen zonder een goede behandeling. Het kan ook anders.

In Noord-Amerika blijken behandelingsprogramma’s voor verslaafde artsen effectiever dan de beste reguliere verslavingsbehandelingen voor niet-artsen waar dan ook. Veel effectiever. De helft van de niet-medici valt binnen een jaar terug, maar behandelde artsen in Canada zijn gedurende vijf jaar in 85 procent van de gevallen nog steeds clean en aan het werk.4 Hoe dat kan? Waarschijnlijk omdat de behandelde artsen voor een optimale behandeling kiezen binnen ‘Physician Health Programs’. Dat zijn veilige havens waar speciaal getrainde collega’s andere collega’s behandelen. Dokters voor dokters. Met niet-vrijblijvende random urinecontroles, zelfhulpgroepen en toezicht door werkgever, registratiecommissie of inspectie. Aanpakken dus, voor alle partijen.

U heeft een relatief gevaarlijk beroep uitgezocht: hoewel medici vergeleken met niet-
dokters een lager risico hebben op kanker en cardiovasculaire ziekten, is de kans op geestelijke ongezondheid en suïcide verhoogd.5 6 Reden te meer om onze collega-artsen niet te laten bungelen maar samen de schouders eronder te zetten.

Minder dan de helft van onderzochte artsen in geestelijke nood zocht geen behandeling bij een therapeut, maar hulp bij een bekende collega.7 Jammer genoeg leveren deze geen optimale remedie voor de verslaafde arts door het ‘ons-kent-ons’-syndroom: goed bedoelde maar inadequate hulp of behandeling geluxeerd door een belangenconflict tussen loyaliteit en vertrouwelijkheid.1 8

Jarenlang worden we getraind in het zorgen voor onze patiënten. Dat vraagt verantwoordelijkheid en de bereidheid lastige beslissingen te nemen. Bent u bereid dit ook voor uw collega te doen als u signalen krijgt die wijzen op ziekte van hem of haar? Spreek uw collega dan gezamenlijk aan. Laten we zorgen dat verslaafde artsen de behandeling krijgen die ze verdienen. U kunt ons bellen: ABS-artsen
024 361 1175.

Hans Rode,

psychiater/projectleider ABS-artsen KNMG

Reageren kan op www.knmg.nl/columns. Daar vindt u ook de voetnoten.