De patiënt is koning?

Bij het schrijven van deze column op de vijfde koningsdag kan ik het niet laten de koning in mijn titel mee te nemen. Maar ik wil het niet over koning Willem-Alexander hebben, maar over een andere, vaak genoemde koning: de klant, ofwel in ons vak, de patiënt. En om de patiënt koning te kunnen laten zijn, dienen we in ieder geval de wensen van de patiënt mee te nemen in de zorgkeuzes, nietwaar? En laat arbeid nu voor de meeste werkende volwassenen in Nederland een belangrijk goed blijken te zijn. Toch zien we dat vaak niet gereflecteerd in de keuzes die gemaakt worden in de zorg.

Wist u bijvoorbeeld dat ongeveer 40 procent van de totale instroom binnen de WIA, mensen met psychische klachten betreft? En dat daarbij lange wachttijden voor diagnostiek en behandeling in de ggz ook een rol spelen, zo is de ervaring van menig collega verzekeringsarts. Recentelijk maakte ik nog mee dat een patiënt voor beide trajecten een half jaar wachttijd had gehad. En daardoor ook pas net was begonnen met zijn behandeling. Hiermee waren er ten tijde van de WIA-beoordeling na 19 maanden nog duidelijk beperkingen naar arbeid, die ook leidden tot een uitkering en waarschijnlijk verlies van zijn baan op niet al te lange termijn. Hoezo doelmatige zorg?

Arbeid staat nog onvoldoende op het netvlies van veel behandelaars

Dit heeft naar mijn mening ook te maken met het gegeven dat arbeid (nog) onvoldoende op het netvlies van veel behandelaars staat. Terwijl toch al vele jaren bekend is uit wetenschappelijk onderzoek dat arbeid een belangrijke determinant is voor de (volks)gezondheid. Met name het onderzoek vanuit de groep van prof. Lex Burdorf uit Rotterdam kan ik u van harte aanbevelen. Mede vanuit deze onderzoeksgroep is onlangs voor de ggz een module ontwikkeld die beoogt het gesprek over werk tussen mensen met psychische problemen en hun behandelaars op gang te helpen, waarbij de patiënt de regie neemt.1 Een heel goed initiatief!

Maar behalve onder curatieve collega’s bewustwording over het belang van werk creëren – al dan niet via de patiënt – is het zeker ook belangrijk en misschien wel doelmatiger dat het topic ‘arbeid en gezondheid’ een prominentere plek in het basiscurriculum geneeskunde krijgt. Immers, indachtig ook het bewustzijnsproject van de KNMG, kweek je doelmatige zorg op termijn door jonge dokters hier al vroeg mee bezig te laten zijn.2 En hoe kan dit effectiever dan studenten in de basisopleiding tot dokter het effect van ziekte op arbeid en vice versa reeds bij te brengen?

Laten we beide doen is mijn voorstel opdat de patiënt werkelijk koning wordt!