What’s wrong with me?

What’s wrong with me?, Vittorio Busato en Peter Valckx, Hogrefe Uitgevers, 288 blz., 30 euro.

Bestel direct

De DSM is een classificatiesysteem, geen diagnostische bijbel, zeggen psychiaters soms. Het is niet altijd duidelijk wat ze dan bedoelen. Misschien dat het boek helpt dat psycholoog en auteur Vittorio Busato samenstelde onder de titel What’s wrong with me? Gezichten achter de DSM.

Hij ondervroeg vijftig mensen over hun diagnose en vooral hoe ze die ervaren; Peter Valckx portretteerde ze in stijlvolle zwart-witbeelden. Schizofrenie en andere psychotische stoornissen, stemmingsstoornissen, dwangstoornissen (met o.a. Menno Oosterhoff), anorexia, angststoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, conversie, hypochondrie – van alles komt voorbij. Ook bijvoorbeeld pedofilie en psychopathie. De geïnterviewde in het laatste geval heet ‘Izzy’. Zij zegt: ‘Psychopaat en narcist zijn scheldwoorden, je bent een soort duivel. Schijtziek word ik van die negatieve info in de media. Een psychopaat is echt niet 24/7 aan het moorden. Ook psychopathie kent gradaties.’ Laura heeft gillesdelatourettesyndroom en zegt: ‘Tourette is zó’n onderdeel van wie ik ben (…) Ik zou het niet meer kwijt willen, geen idee wie je overhoudt.’ Beiden illustreren het continuüm met als ene uiterste patiënten die ernstig lijden onder hun ziekte of onder het beeld c.q. het stigma dat daarmee verbonden is, en als andere uiterste patiënten die een betrekkelijk normaal leven leiden en bij wie de ziekte deel is geworden van hun identiteit.

Busato heeft geleerd, stelt hij in zijn inleiding, dat classificeren van symptomen van stoornissen iets anders is dan het verklaren daarvan, laat staan ze beleven, en vooral dat de werkelijkheid zich zelden aan de DSM-indeling houdt. Eigenlijk wist hij dat ook wel, bekend als hij is met de netwerktheorie van de Nederlandse hoogleraar Denny Borsboom die ervan uitgaat dat (neuro)psychiatrische stoornissen zelden in reincultuur voorkomen en vrijwel altijd gepaard gaan met (psychiatrische) comorbiditeit. Er zou steeds een onderliggend patroon zijn dat zich manifesteert in een cluster van klachten die elkaar beïnvloeden en versterken. Precies dat laat menig patiënt in Busato’s boek goed zien.