Boeken en films & zo
boek

Vergeten slachtoffers. De geschiedenis van psychiatrische patiënten in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog

Plaats een reactie
Vergeten slachtoffers. De geschiedenis van psychiatrische patiënten in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog, Marco Gietema en Cecile aan de Stegge, Uitgeverij Boom, 269 blz., 22,50 euro.

bestel direct

Op basis van minutieus archiefonderzoek, egodocumenten van de opgenomen psychiatrische patiënten en interviews met nabestaanden proberen Marco Gietema en Cecile aan de Stegge in Vergeten slachtoffers te achterhalen waardoor onevenredig veel patiënten van de Willem Arntsz Hoeve in de oorlog stierven. Ze presenteren een veelheid aan oorzaken, waaronder het feit dat de inrichting vanaf oktober 1942 werd bestuurd door fanatieke nationaalsocialisten die zich totaal niet bekommerden om het welzijn van de patiënten.

Opmerkelijk is de wel erg strikte opstelling van het Medisch Contact: de artsenverzetsorganisatie eiste dat de artsen hun werk zouden neerleggen uit protest tegen het nazibestuur. Het kwam J.C. van den Bergh, een vrouwelijke psychiater die samen met drie mannelijke artsen aanbleef uit zorg voor de patiënten, na de oorlog duur te staan. Zij werd als enige na 35 dienst­jaren ontslagen, met behoud van haar ouderdoms­pensioen.

In het jubileumboek van de Willem Arntsz Stichting uit 1961 was al een hoofdstuk gewijd aan de bezetting. Daarin werd vermeld dat er in 1943 drie razzia’s plaatsvonden op Joodse patiënten op het terrein, waarbij in totaal 35 patiënten werden gearresteerd en naar de concentratiekampen afgevoerd. Dit nieuwe boek vertelt het complete verhaal. De schrijvers geven een uitstekend beeld van de aanloop en context van deze trieste historie, met zeven portretten van patiënten die in de Willem Arntsz Hoeve overleden.

Exemplarisch is het lot van Gerrit Abelman, wiens ouders hem daar op 29 mei 1942 lieten opnemen om hem te beschermen tegen de Duitsers. Hij was in een depressie terechtgekomen na een stukgelopen relatie met de dochter van een kunstschilder en later psychotisch geraakt, mede door het oorlogsgeweld dat hij in Soest van nabij meemaakte. Door zijn fietstochten rond de vliegbasis Soesterberg bracht Gerrit zichzelf in gevaar. Zijn ouders vreesden dat de Duitsers hem iets zouden aandoen. Eenmaal opgenomen krijgt hij frequent bezoek van zijn broer Adri. Op een dag treft Adri hem niet aan: hij krijgt te horen dat Gerrit op 2 april 1945, tweede paasdag, is overleden aan tuberculose. Adri gelooft daar niets van, omdat hij de symptomen van tbc maar al te goed kent. De familie stelt in het overlijdensbericht dat Gerrit met 28 jaar ‘na een langdurige ziekte, doch geheel onverwachts’, is overleden. Adri blijft de rest van zijn leven worstelen met de vraag wat er met zijn broer is gebeurd. Hij sterft in 2015, zonder ooit een bevredigend antwoord te hebben gevonden.

Zie ook: vergetenslachtoffers.nl.

Media en cultuur Boeken boek oorlog Cecile aan de Stegge
  • Hans van der Ploeg

    Hans van der Ploeg is sinds 1985 psychiater; 46 jaar werkzaam in de gezondheidszorg en bijna 30 jaar recensent voor diverse media, zoals Nederlands Dagblad en Medisch Contact.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.