Plotse vergankelijkheid - Epidemieën in geschiedenis, kunst, en cultuur
Historische pandemieën
Plaats een reactie
Plotse vergankelijkheid - Epidemieën in geschiedenis, kunst, en cultuur, Wil Boetzkes, Posterheide Brabant, 132 blz., 18,75 euro
‘Het meest angstaanjagende aspect van de hele aandoening was de wanhoop die het gevolg was toen iemand zich realiseerde dat hij de ziekte had: mensen verloren onmiddellijk de hoop, en daardoor lieten ze door hun mentale houding veel meer los (...).’ Dit citaat over de ‘Plaag van Athene’ (429-426 v. Chr.) komt van de legeraanvoerder en geschiedschrijver Thucydides (ca. 460-400 v. Chr.). Door deze epidemie wankelde de Atheense democratie, werden goden afgedankt en verdwenen normen.
Deze en andere primaire bronnen maken Plotse vergankelijkheid van kunsthistoricus Wil Boetzkes tot een zeer lezenswaardige bundel. Vanaf de prehistorie hebben epidemieën, waardoor soms een derde van de bevolking stierf, de geschiedenis bepaald. Maatregelen waren soms drastischer dan nu: het woord ‘quarantaine’ verwijst naar een isolatie van veertig dagen!
Met name de impact van de pestepidemie in Europa (1347-1351) wordt boeiend uitgewerkt. Religieus fanatisme – vaak tegen joden – stak de kop op, kerkelijke kunst kreeg een impuls door royale giften en handel in aflaten, de confrontatie met vergankelijkheid leidde tot een groeiend individueel bewustzijn en mogelijk kwam hieruit de renaissance voort.
De belezen auteur voert de lezer ook naar het Verre Oosten en de Nieuwe Wereld die mede door epidemieën een gemakkelijke prooi voor ontdekkingsreizigers was. Op drie pagina’s over aids en covid-19 na eindigt het boek met een interessant betoog over hoe onder meer tuberculose invloed had op architectuur (prioriteit aan zuivere lucht, licht en hygiëne) en design (de Stijl).
- Er zijn nog geen reacties
