Het welgetemperde gemoed

bestel direct

Het welgetemperde gemoed. Jos Kessels. Boom, Amsterdam 2018, 254 blz., 25 euro.

In 1722 en 1723 componeerde Johann Sebastian Bach het eerste boek van Das wohltemperierte Klavier, een bundeling van vierentwintig fuga’s, elk voorafgegaan door een preludium. Samen met boek 2 wordt dit werk in onze tijd algemeen beschouwd als een van de grootste exercities in contrapunt uit de Europese muziekgeschiedenis. Mozart, Beethoven, Schumann en Wagner beschouwden het al als hun muzikale bijbel. In de negentiende eeuw deed daarnaast de opvatting opgeld dat het meer was dan een muzikaal meesterwerk. ‘Het is ook een boek waarin alle wijsheid en de gehele menselijke gevoelswereld is te vinden.’ Arts en Bachbiograaf Albert Schweitzer gaf het volgende oordeel over Bachs monumentale werk: ‘Je geniet niet van Das wohltemperierte Klavier, je ontwikkelt je eraan. Vreugde, verdriet, schreien, klagen, lachen: alles klinkt je eruit tegemoet…’ Met Het welgetemperde gemoed zit filosoof en schrijver Jos Kessels in het spoor van Schweitzer. Hij schreef zijn vlot leesbare boek, omdat hij aan de hand van Das wohltemperierte Klavier zijn persoonlijke ontwikkelingsgeschiedenis wilde vastleggen. Ook wilde hij beter begrijpen hoe hij als mens via Bach zijn emotionele balans vond. Om Kessels boek echt te kunnen volgen en beoordelen, is het wel noodzakelijk een goede cd-uitvoering van boek 1 te kunnen beluisteren. De vierentwintig hoofdstukken van Kessels boek volgen namelijk nauwkeurig de vierentwintig preludes en fuga’s van boek 1 van Das wohltemperierte Klavier, met elk hun eigen toonsoort en elk hun specifieke gevoelswaarde voor de auteur. Een muziekopleiding is niet nodig.