Een jaar uit het leven van Gesine Cresspahl - Jahrestage
Levensjaar als legpuzzel van verhalen
Plaats een reactie
Een jaar uit het leven van Gesine Cresspahl – Jahrestage, Uwe Johnson, (vertaling: Marc Hoogma). Van Oorschot, 1597 blz., 85 euro.
Een jaar uit het leven van Gesine Cresspahl - Jahrestage van de Duitse schrijver Uwe Johnson beslaat het leven van hoofdpersoon Gesine Cresspahl in de periode van augustus 1967 tot en met augustus 1968. Zij is de 34-jarige ongehuwde moeder van 10-jarige en vroegwijze dochter Marie. Geboren in Duitsland, woont en werkt Gesine in Manhattan. Ze vertelt haar dochter over haar leven: de opkomst van het nazisme, de oorlog en haar geboortestreek die eerst in handen komt van de Engelsen, dan van de Russen en uitmondend in een zelfstandige DDR.
Het bestaan in New York vormt het parallelle verhaal. Amerika staat dat jaar in brand, met de moorden op Robert Kennedy en Martin Luther King, de vuile oorlog in Vietnam, de rassenrellen. Zo schuiven alledaagse gebeurtenissen langs de grote, gecanoniseerde geschiedenis van het Duitsland in de jaren dertig en veertig en van het latere Amerika.
Uwe Johnsons bijna obsessieve hang naar precisie en afkeer van enige vorm van ideologie verklaren zijn keuze voor een afstandelijke verteltoon. Honderden personen en levensgeschiedenissen komen voorbij. Hij hanteert verschillende verhaaltechnieken en wisselt van vertelstem in een alinea, soms zelfs in een zin. Het boek is fragmentarisch opgezet met uiteenlopende berichten, verslagen, vermoedens, leugens en verhaalflarden, al dan niet aangetast door het geheugen. Deze duizelingwekkende legpuzzel van verhalen vergt een grote inzet van de lezer.
Uiteraard komen allerlei ziekten en artsen aan bod: van tbc, via ondervoeding en gastro-enterologische problemen tot aan het concentratiekampsyndroom en alledaagse klachten. Alles is echter ondergeschikt aan de onderliggende levensvragen: Hoe verhoudt een mens zich tot de omringende wereld, klein en groot? Waar begint en eindigt de eigen verantwoordelijkheid? Is het mogelijk te leven zonder vuile handen te maken?
Jahrestage is een van de allergrootste prozawerken uit de 20ste eeuw. Nu, veertig jaar na dato, eindelijk in het Nederlands beschikbaar, en schitterend uitgegeven. Johnson zette hoog in. Het schrijven van dit boek putte hem mentaal en fysiek geheel uit. Een van zijn vrienden beweerde na Johnsons dood op 49-jarige leeftijd zelfs dat hij zich met dit boek letterlijk dood heeft geschreven.
- Er zijn nog geen reacties
