De toekomst van het sterven

De toekomst van het sterven, Marli Huijer, Uitgeverij Pluim, 160 blz., 16,99 euro.

Bestellen

In de film Pink Moon besluit de 75-jarige hoofdpersoon uit het leven te stappen, zonder dat hij met noemenswaardige medische problemen kampt. Sterker, hij staat nog graag op een crosstrainer. ‘Klaar met leven’ dus, ofschoon het waarom volstrekt onduidelijk blijft.

Het zal wel een geval van kairos zijn, dacht ik na lezing van Marli Huijers De toekomst van het sterven, een leesbaar geschreven bespiegeling van de filosoof-arts over onze huidige omgang met de dood. Kairos (een term uit het Grieks) staat dan voor het moment dat de tijd een andere wending neemt; in dit geval weten dat het juiste moment om te sterven is aangebroken.

De zucht om langer te leven wordt heviger naarmate we langer leven, constateert Huijer: ‘Het punt van verzadiging wordt nooit bereikt.’ Dat heeft onder meer te maken met ons grote focus op het ‘nu’. Ze gaat te rade bij verschillende denkers, uit de oudheid maar ook bij de onvermijdelijke Michel Foucault, die vaststelde dat de mens zijn natuurlijke ritmes van leven en dood onder ‘beheer’ heeft gebracht. De Franse denker noemt dat ‘een politiek’, dat zal deels ook best wel zo zijn, maar je kunt het ook de heerlijke vrucht van de wetenschap noemen. Uiteindelijk is dat uitgelopen op een op afstand zetten van alles wat hard is, pijn doet, lijden betekent, vijandig is of de dood impliceert. Terwijl Nietzsche (en na hem ook anderen) ons nog zo had voorgehouden dat ‘afgrondelijk lijden’ de mens verheft boven iedereen die zoiets niet heeft meegemaakt. Even dacht ik dat Huijer de Duitse denker daarmee op het schild hees, maar gelukkig beseft zij ook: hij leefde in een andere tijd. Want ‘liever zonder pijn met een rollator boodschappen doen, dan zonder rollator heroïsch de pijn verdragen’. Zo is het. En aan het slot zingt ze de lof van de humor. Kwam het toch nog goed tussen deze lezer en haar boek.