Boeken en films & zo
boek

Blinde waarnemers

Plaats een reactie

Twee historische romans waarin blindheid een prominente rol speelt, maar van volstrekt verschillende signatuur.

Ten eerste het intrigerende De ogen van de astronoom van Adam Ehrlich Sachs – waarin je even op gang moet komen vanwege de afwijkende verteltrant, maar dat je daarna niet meer loslaat. De jonge filosoof Gottfried Leibniz bezoekt 30 juni 1666 een Boheems astronoom die als enige een zonsverduistering heeft voorspeld en avond aan avond naar de hemel kijkt met steeds geavanceerder telescopen. Maar hoe? De man is blind, sterker, hij heeft geen ogen meer. Het waardoor en waarom wordt geleidelijk duidelijk in dit boek, waarvan de Engelse titel The Organs of Sense veel beter de strekking weergeeft. Het gaat over de vraag waar de rede overgaat in gekte en vice versa, over de tegenstelling organisch-mechanisch, over de werkelijkheid als een bont rariteitenkabinet versus de werkelijkheid als een veelheid van kleine eenvormige eenheden (monaden, zou de oudere Leibniz ze later noemen). Sachs speelt met allerlei (wetenschaps)historische gegevens en anachronismen en reikt de lezer en passant de elementen aan van zoiets als een beeld van de werkelijkheid – spitsvondig, soms grappig, vaak ook tragisch.

In Arthur Japins Mrs. Degas worden de kaarten heel anders geschud. Ook dit is een boek met een flashbackachtige structuur. De oude schilder Edgar Degas, inmiddels blind, kijkt daarin terug op zijn liefde voor zijn destijds blinde nicht Estelle uit New Orleans. De roman is vintage Japin: historisch verantwoord, stilistisch meesterlijk verteld. Degas weet: ‘Naarmate meer uit het zicht verdwijnt, ga je vanzelf beter luisteren. (…) En dan, na een tijdje word je je bewust van nog een waarneming daarbuiten.’ Wie Sachs eerst leest, weet wat hij daarmee bedoelt.

De ogen van de astronoom, Adam Ehrlich Sachs (vertaling: Janneke van der Meulen), AtlasContact, 253 blz., 22,99 euro. > Bestel direct
Mrs. Degas, Arthur Japin, Arbeiderspers, 304 blz., 23,99 euro. > Bestel direct
Media en cultuur boek
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.