Artsen(l)eed en 'Maar ik ben geen schooier’

Artsen(l)eed, meer info via kampamersfoort.nl.

‘Maar ik ben geen schooier’, Adriaan van Es en Arjeh Kalmann, Uitgeverij Verbum, 350 blz., 29,50 euro.

bestellen

Medische neutraliteit, behandelen van de ‘vijand’, het zijn thema’s – steeds gekoppeld aan de artseneed – die aan de orde komen in de wisseltentoonstelling Artsen(l)eed, die sinds deze week is te zien in Nationaal Monument Kamp Amersfoort. De tentoonstelling concentreert zich daarbij op de Tweede Wereld­oorlog, maar niet uitsluitend. Ongeveer driehonderd artsen werden in de oorlogsjaren opgesloten in dit kamp, allemaal vanwege hun lidmaatschap van de verzets­organisatie het Medisch Contact, de voorloper van het blad dat u nu leest. Ook de totstandkoming en de activiteiten van deze verzetsorganisatie komen in tekst en beeld uitvoerig aan de orde.

In het kamp ontmoetten deze artsen twee Nederlandse collega’s die overtuigd nazi waren. Bij de tentoonstelling verschijnt het boek ‘Maar ik ben geen schooier’ over een van die artsen: Nicolaas van Nieuwenhuysen, een goed chirurg die zich ontpopte als een wrede kamparts, en die later met de SS naar het Oostfront trok. Na de oorlog is hij veroordeeld tot twintig jaar cel en een levenslang beroepsverbod. Hoe kon een arts zo ontsporen? In het zeer leesbare boek tekenen Adriaan van Es en Arjeh Kalmann zijn levensverhaal op en proberen ze een antwoord te vinden op die vraag. Was het zijn narcisme, of was hij een betrekkelijk eendimensionale, stugge anti­semiet? Was hij een mens zonder al te veel schuldbesef of gewetensknaging? Het blijft toch vooral een raadsel. 

Meer info is te vinden in dit artikel en in het boek: Het artsenverzet en Kamp Amersfoort, F. van Dijk, C. Rodenburg, P. van Amerongen, Uitgeverij BLKVLD Zandvoort (2021), 128 blz., 14,95 euro.