Meer over boek

In Duitsland ligt euthanasie gevoelig. Het verleden bepaalt de senti­menten. Klaas ten Holt beschrijft in zijn roman De goede dood waar men bang voor is: iedereen boven de 70 is nutteloos en kan maar beter ‘geholpen’ worden.

Van ‘denk aan het balkon’ via ‘wees geen Ferrari zonder remmen’ naar ‘er is geen koe zonder vlek’. Paul de Beurs, gepensioneerd psychiater, en zijn zoon Derek de Beurs bespreken ‘tien uitspraken waarmee Paul vele honderden patiënten heeft weten te helpen’.

Medio augustus 2012 werd arts maatschappij + gezondheid Jan Huurman inspecteur gezondheidszorg op Curaçao. In Medisch Contact schreef hij destijds hoe hij voortvarend van start ging.

De Engelse schrijver Olivia Laing stopte met haar praktijk als natuurgenezer toen ze begreep hoe complex het lichaam in elkaar steekt. Je kunt dat een inzicht noemen, maar verreikend blijkt het niet.

Rinus Spruit zorgde er, na drie romans, in 2019 voor dat we nader kennis konden maken met Albert Willem van Renterghem, een Zeeuwse plattelandsarts die samen met Frederik van Eeden een hypnosepraktijk in Amsterdam begon. Nu is er De verlossing van Jacob Smallegange, een Zeeuwse roman over twee personen. Als eerste is daar Gerard Strobrand, een alleenstaande en maatschappelijk weinig succesvolle zestiger. Hij is een klein beetje wereldvreemd, voelt zich aangetrokken tot een vrouw die zich ontpopt als psychiatrisch patiënte, en moddert weer verder.

Een moeder met een conversiestoornis die een al dan niet vermeende zelfmoordpoging achter de rug heeft. Een 11-jarige dochter die haar moeder mist maar ontzien moet worden. En een ex die bij betrokken instanties vruchteloos probeert een bezoekregeling voor dochter met moeder van de grond te krijgen.

Een kleine cultuurgeschiedenis van de (grote) neus is een in fijne verteltoon geschreven en mooi uitgegeven boek van kunsthistoricus Caro Verbeek, dat zijn titel helemaal waarmaakt. Het is een kunsthistorische rondgang langs neuzen van alle vormen en afmetingen. Daarbij maakt ze – gelukkig! – geen onderscheid tussen ‘hoge’ en ‘lage’ cultuur en dus gaat het niet alleen over Michelangelo, Rembrandt, Darwin of Dante, maar ook over Barbie, Barbra Streisand en Lady Gaga.

Op 23 augustus 1897, bij zonsondergang, verliet de driemaster de Belgica de haven van Oostende, met aan boord dertien Belgen, tien buitenlanders en twee katten. De tocht naar de Zuidpool was een ambitieus Belgisch project. Commandant Adrien de Gerlache en kapitein Georges Lecointe waren Belgen. De Amerikaanse scheepsarts Frederick Cook en de Noorse eerste stuurman Roald Amundsen waren echter degenen met werkelijke ervaring met riskante poolreizen.

In Liefde in tijden van wereldwijde klimaatverandering van de Tjech Josef Pánek, van huis uit moleculair bioloog, is klimaatverandering min of meer een gegeven dat tussen de regels door mee resoneert.

Bij ongewijzigd beleid zal de aarde tegen het eind van de eeuw vier à vijf graden warmer zijn, terwijl we onder de anderhalve graad moeten zien te blijven om gevaarlijke opwarming te vermijden.

Het gaat over Theo Byrne, een astrobioloog, en zijn zoontje Robin van 9 jaar. Theo verloor zijn vrouw twee jaar geleden door een auto-ongeval, Robin dus zijn moeder. Beiden zijn in de rouw.

November 2021: de grote VN-klimaat­conferentie in Glasgow. Onder meer dankzij het Britse gastheerschap was ‘gezondheid’ een van de drie priority areas.

In 1919 tekende kunstenaar Jan van Herwijnen (1889-1965) 32 portretten van psychiatrische ­patiënten in het Willem Arntsz Huis in Utrecht, kort nadat hij daar zelf opgenomen was geweest wegens een ‘psychische ­crisis’.

In het verhaal van familie Markram, opgetekend door Lorenz Wagner, heeft Kai de hoofdrol, hij is De jongen die te veel voelde. Vader Henry, neurowetenschapper, wil wanneer blijkt dat zijn zoon autisme heeft, weten hoe dat werkt.

De Italiaanse schrijver Paolo Giordano schreef vanaf het begin van de coronapandemie in februari 2020 tot eind april 2021 in onder meer de krant Corriere della Sera.

‘Als we niet langer wensen dat het zomer is, kan de winter een schitterend seizoen zijn, waarin de wereld een schrale pracht aanneemt en zelfs de stoeptegels glinsteren.'

In zijn Retorica onderscheidt Aristoteles drie aspecten van overtuigingskracht: argumentatie, betrouwbaarheid en appelleren aan emoties. Hoe overtuigend is onder anderen Mark Rutte als het over de pandemie gaat?

In barre tijden is enige lichtvoetigheid welkom, en daarin voorziet Eerst kijken, dan kunnen we altijd nog zien, een bundel geestige columns van gynaecoloog Mieke Kerkhof.

‘Uw moeder is rijk in jaren’, zegt een Engelse arts met gevoel voor eufemisme als de oude moeder van auteur Kate Mosse met de nodige kwalen in het ziekenhuis belandt.

Het plot van haar roman Mannenmaal geeft Rinske Hillen meteen weg in de eerste pagina’s. Dat getuigt van lef. Het draait om drie personen: kinderarts Wout, zijn vrouw Eva, kunstjournalist, en kunstenaar Ben.

De celliste Liesje is een briljant musicus, haar eerste man Juliusz is een betoverende tenor. Hij is een Joodse Amsterdammer en wordt ­tijdens de Tweede Wereldoorlog op transport gezet naar Westerbork.

De foto van het verdronken 3-jarige jongetje Alan Kurdi dat op 2 september 2015 aanspoelde op een Turks strand, had in 1993 een even iconische voorganger: een uitgehongerd, stervend meisje in Soedan met schuin achter haar een aasgier.

De Vlaamse neuroloog Rik Vandenberghe voegt na twintig jaar werken in de geheugenkliniek ‘duizend-en-een verhalen’ samen in Het geheugenlabyrint.

Het spannend geschreven Het pijnstiller­imperium van onderzoeksjournalist Patrick Radden Keefe is een ongelooflijk epos over de puissant rijke familie van Arthur Sackler (1913-1987) en diens broers Mortimer en Raymond, met als slachtoffers de talloze verslaafden en doden ten gevolge van OxyContin.

‘Het leven is geen oefening die kunst baarde’, constateert hoofdpersoon Eduard Wakker in de roman Stappen tellen, ‘aangezien het er niet beter op wordt allemaal’.