Meer over Media en cultuur

Kent u ze nog, de zeven hoofdzonden: hoogmoed, luiheid, hebzucht, onmatigheid, lust, woede en afgunst? In haar boek Het verlaten individu voegt psychiater en MC-columnist Esther van Fenema daar nog een achtste aan toe: leegte.

Wanneer Manon Spierenburg precies doof is geworden, kan ze niet zeggen, maar dat ze slecht hoort – bijna niets – is een feit waar ze zich op een dag mee moet verzoenen. Het rare is: niemand in haar omgeving had het door – zijzelf evenmin.

Op de cover van Mantelliefde kijkt een in zwart-wit, duidelijk lang geleden in de vorige eeuw vastgelegd jongetje schuchter de camera in. Dat jongetje komt tientallen jaren later op het pad van auteur en voormalig actrice Annemarie Oster (1942), in de hoedanigheid van een scherp gebekte, soms venijnige oud-corpsbal op leeftijd.

Psychedelica in de psychiatrie, dat was toch iets uit de vorige eeuw? Klopt, daarna verdwenen ze grotendeel in het illegale circuit, in het uitgaansleven of als zelfmedicatie. Bieden ze in de toekomst toch weer oplossingen bij de behandeling van depressie of PTSS?

Eerder schreef arts Michael Pollan met Verruim je geest een uitputtende studie over psychedelica: (cultuur)geschiedenis en gedegen (neuro)wetenschap in één. Nu is er de verfilming van dat boek in de vorm van een vierdelige documentairereeks How to Change Your Mind gepresenteerd door Pollan zelf.

De expositie Youth van de Duitse kunstenaar Anne Imhof (1978) zou eigenlijk in het Garage Museum of Contemporary Art in Moskou het levenslicht zien. De voorbereidingen ervoor waren in volle gang, maar toen brak de oorlog in Oekraïne uit en werd het hele tentoonstellingsprogramma uitgesteld.

Wie kent nog de ontroerende film Truly Madly Deeply uit 1990, waarin een jonge vrouw in diepe rouw door de plotse dood van haar vriend, een cellist, hem als ‘geest’ en een handjevol eveneens overleden ‘spookvrienden’ weer ziet verschijnen?

De Stichting Kanker in Beeld bestaat 25 jaar en organiseert in samenwerking met het Cobra Museum voor Moderne Kunst in Amstelveen de expositie Verwoorden–Verklanken– Verbeelden–Verwerken met werken van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten.

Maxim Osipov vertrok in maart van dit jaar uit Rusland, onmiddellijk na het begin van de oorlog. Dat het goed mis is in Rusland is ook duidelijk te lezen in zijn tweede bundel verhalen, die onlangs in Nederland is uitgebracht onder de titel Kilometer 101.

Zij was psychiater, hij is schrijver, beiden zijn ‘op leeftijd’. Zij is dementerend, hij heeft een hartkwaal. Hun zoon – gescheiden met kind – heeft drugsproblemen.

Als verplichte dienstverlening voor de Zuid-Afrikaanse overheid kiest de jonge idealistische arts Laurence Waters voor een klein, aftands ziekenhuis. Hier wordt hij gekoppeld aan Frank Eloff, die zich volgens zijn in Pretoria wonende ex ‘in de rimboe’ heeft teruggetrokken.

Op het moment dat prinses Diana net is omgekomen bij een auto-ongeluk, gaat schizofrene Inger met haar zus en zwager op groepsvakantie naar de stad waar het gebeurde: Parijs. In zo'n wereldstad met alle drukte door dat recente ongeval ontstaan er onverwacht ingewikkelde maar ook eenvoudig vrolijke situaties voor het gezelschap.

Stel: je wordt opgesloten in een operatiekamer of lab met overal bloedsporen, losliggende levende organen en een dokter die gek is geworden: hoe overleef je dat?

En dan is er nog een film die je deze winter niet mag missen: Triangle of Sadness. De modellen/influencers Carl en Yaya worden uitgenodigd voor een luxe cruise met aan boord een bont gezelschap aan rijke passagiers, onder wie een Russische oligarch, Britse wapenhandelaars en een eigenzinnige, alcoholistische kapitein.

Er zijn weer twee deeltjes verschenen in de onvolprezen pocketreeks van Compendium Geneeskunde. In de pocket Longgeneeskunde gaat het over de speciële anamnese, lichamelijk onderzoek en de belangrijkste diagnostiek c.q. differentiaaldiagnoses.

Dianne Tonies begon in 2013 vol goede moed aan haar studie geneeskunde in Leiden. Maar op 15 januari 2020, de dag dat ze haar diploma zou ophalen, beroofde Dianne zichzelf van het leven.

Hersenorkaan, zo ‘herdoopt’ auteur Ann De Craemer in haar gelijknamige boek haar depressie. Dat laatste woord vindt ze ‘een term als een bijlslag, omdat het afgeleide adjectief “depressief” te pas en te onpas wordt gebruikt en daardoor maskeert dat depressie een ziekte is, even ernstig als kanker. Het is kanker. Denkkanker, doekanker, levenslustkanker.’

Leo en Remi, beiden 13 jaar, zijn vrienden zolang ze zich kunnen herinneren. De vriendschap is vrolijk, intens en bovenal onafscheidelijk. Maar kort nadat ze de middelbare school hebben betreden gebeurt er iets wat hun relatie, die voor de een waarschijnlijk meer is dan een vriendschap, een dramatische wending geeft. Close, de nieuwe in Cannes bekroonde film van de jonge Belgische meestercineast Lukas Dhont, navertellen vraagt om terughoudendheid.

Wat is De gebeurtenis van Peter Terrin? Een roman, een verhalenbundel? Het is eigenlijk allebei, want een reeks verhalen – telkens genoemd naar een personage – die uiterst subtiel in elkaar grijpen of met elkaar verbonden zijn.

‘Jonge dokters ervaren meer burn-outklachten dan ooit tevoren.’ Zomaar een kop in Medisch Contact deze maand. Een kwart (!) van de jonge garde zegt last te hebben van burn-outklachten. Het rare is, aldus psychiater Christiaan Vinkers, dat we eigenlijk helemaal niet goed weten wat burn-out precies is. Het is geen harde medische diagnose. Het blijkt een onwerkbaar containerbegrip.

Voor de zesdelige documentaireserie Kanaal Sociaal strijken regisseurs Nelleke Koop en Stephane Kaas meer dan een jaar lang neer in Deventer. Zij volgen de levens van zes Deventenaren die voor een dierbare zorgen.

De marktwerking heeft toegeslagen in de ouderenzorg in Kaavi, een klein plaatsje in Oost-Finland. Monopolist Attenda heeft het enige verpleeghuis voor ouderen met dementie in handen.

In de tragische maar liefdevolle documentaire Wisdom Gone Wild volg je de 93-jarige Rose Tajiri, die lijdt aan dementie. Haar dagelijkse activiteiten, moeilijkheden en onverwachte humor zien we door de camera van haar dochter die ook wat foto’s en audiofragmenten van vroeger de revue laat passeren.

Documentairemaker Simon Chambers zet in Much Ado About Dying zijn leven in New Delhi op pauze en verhuist terug naar Londen om voor zijn oom David te zorgen. David, een excentrieke, eenzame, oude man die zijn leven lang acteur was, maar inmiddels al jaren zijn huis niet uit komt en nooit iets weggooit, heeft steeds meer hulp nodig.

‘Vroeger leefden moslims en boeddhisten hier als vrienden bij elkaar. Nu moeten wij gehoorzamen aan de ander en ons gedeisd houden.’ Tegen de achtergrond van de jarenlange onderdrukking van de Rohingya-moslims in Myanmar speelt Midwives.