Afwijkingen aan de vingertoppen

Een 79-jarige man werd opgenomen wegens verdenking op erysipelas van de rechterarm bij een verwonding die hij twee weken eerder had opgelopen. Er bleek sprake van een ernstige nierinsufficiëntie op basis van dehydratie.

Bij onderzoek zagen we een onverzorgde, gedehydreerde man. Op de rechterarm een scherp begrensde roodheid. Op de vingertoppen van beide handen multipele, vast aanvoelende witte papels, nodi en plaques, die deels conflueerden tot grotere gebieden (zie afbeelding). De laesies waren niet pijnlijk bij palpatie. Patiënt wist niet precies hoe lang deze afwijkingen al bestonden.

De dermatoloog verrichtte een huidbiopt, waarbij in de dermis neerslagen van amorf materiaal werden gezien, omgeven door macrofagen, waarbij geen definitieve diagnose kon worden gesteld. De reumatoloog stelde in schraapsel van de vingers met polarisatiemicroscopie vast dat het witte materiaal op de vingers stampvol urinezuurkristallen zat. Dit bevestigde de diagnose tofeuze jicht.

Naast intraveneuze rehydratie werd gestart met prednisolon, colchicine en allopurinol. Na enkele weken waren nierfunctie en ontstekingsparameters volledig genormaliseerd. Bij poliklinische controle door de reumatoloog twee maanden later, waren de jichttofi in grootte afgenomen en was het urinezuur gedaald van 0,70 mmol/l naar 0,36 mmol/l. Weer enkele maanden later waren de afwijkingen volledig genezen.

Bij jicht is sprake van neerslag van urinezuurkristallen in een of meerdere gewrichten, waardoor gewrichtsontstekingen kunnen ontstaan. Ook kunnen de kristallen zich ophopen in de huid, waardoor de kenmerkende jichttofi ontstaan. Deze bevinden zich meestal aan de strekzijde van vingers. Minder bekend is dat bij oudere mensen tofeus materiaal ook aan de volaire zijde van de vingertoppen kan worden gevonden.

Diagnose: polyarticulaire tofeuze jicht.

P.L. van den Berg, aios huisartsgeneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam (ten tijde van de casus anios beschouwende specialismen, Ziekenhuisgroep Twente)

dr. H.J. Bernelot Moens, reumatoloog, Ziekenhuisgroep Twente

Correspondentieadres: pl.vandenberg@vumc.nl;

c.c.: redactie@medischcontact.nl

Een boek voor uw casus

Via de rubriek Gezien kunt u leerzame casuïstiek, die in Nederland kan voorkomen, aan uw collega’s tonen. U kunt uw bijdrage (beeld of geluid) met een korte toelichting sturen naar redactie@medischcontact.nl. Vergeet niet te vermelden hoe het de patiënt verder is vergaan. De redactie heeft het recht inzendingen te redigeren en in te korten.

Bij plaatsing ontvangt u een exemplaar van het boek Zonder handschoenen van MC-columnist Bert Keizer.