‘Tast af waar de patiënt met kanker behoefte aan heeft’
Portret: Erik Muller
Plaats een reactie
Erik Muller, voormalig internist-oncoloog, schreef een boek over reacties waar mensen met kanker zich vaak aan storen, en waarom. En ook hoe het beter kan. ‘Wat je vooral niet moet doen: niets laten horen.’
Meer dan 25 jaar werkte Erik Muller in het ‘kleine, intieme’ Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem. ‘Tijdens mijn spreekuren zeiden mijn patiënten weleens: “Moet u nu eens horen wat een familielid of vriend tegen me zei.” Dat intrigeerde mij, want soms dacht ik: o jee, dat zou ik zelf gezegd kunnen hebben, of erger nog: dat heb ik tegen een patiënt gezegd.
Toen de handgeschreven recepten verboden werden, had ik stapels receptpapier over. Die ging ik gebruiken om de opmerkingen op te schrijven die hen raakten. Meestal ging dit over mensen uit hun directe omgeving, maar soms ook over zorgverleners. Tien jaar lang kwamen er elke dag zo’n twee of drie briefjes bij.’
leeftijd: 66 jaar
werk: sinds 2019 gepensioneerd internist-oncoloog.
privé: woont met vrouw (gepensioneerd reumatoloog, werkte ook in Slingeland) in Doetinchem, ‘tegenover het ziekenhuis’. Vijf kinderen.
ontspanning: veel lezen (literatuur, ervaringsverhalen WO II) en duo-optredens met zijn vrouw (hij cello, zij piano).
Goed bedoeld
‘Na mijn pensionering in 2019 haalde ik die lade leeg en werd het tijd om het in een boek te gaan gieten, iets wat ik mijn patiënten al beloofd had. Via Ernst Kuipers, een studievriend, kreeg ik contact met de Volkskrant, die hierover een artikel plaatste. Als reactie daarop lieten veel patiënten weten welke reacties hen zo geraakt hadden en waarom. De wereld van de gezonden en die van de zieken zijn zo totaal verschillend dat zij bepaalde opmerkingen heel anders kunnen beleven. Een interessant voorbeeld is bijvoorbeeld de opmerking: “Je ziet er goed uit.” Die is vaak goed bedoeld en klinkt ook aardig, maar kan ook verkeerd worden opgevat. Het is niet per se fout, maar het is wel belangrijk deze te laten volgen door: “Maar hoe voel je je?”’
Valkuilen
In het boek beschrijft Muller in totaal zestien valkuilen in de communicatie met een patiënt met kanker. ‘Andere ergernissen zijn dat mensen gaan vertellen over anderen met kanker, ongevraagd advies geven of niet luisteren. Maar wat mensen nog erger vinden: genegeerd worden, niets van iemand horen. En in de communicatie met zorgverleners stoort het hen als ze geen ruimte laten voor de patiënt zelf. Zo begon een arts bijvoorbeeld met: “Ik heb u zoveel te vertellen, laten we snel beginnen.”’
Afstemmen
‘Als naaste, en ook als dokter, moet je het gesprek met iemand met kanker zien als het afstemmen van een radio waarbij het soms even duurt voordat je de goede frequentie te pakken hebben. Begin neutraal met het gesprek en tast af waar de patiënt behoefte aan heeft. In een spreekuur betekent dat misschien dat een patiënt vooral wil weten: kan mijn reis naar het noorderlicht over drie maanden wel doorgaan? En dat betekent misschien dat je wat minder tijd hebt voor jouw verhaal als dokter.’
‘Het is een boek geworden dat het onderwerp helder en praktisch op een rijtje zet, met compassie voor de patiënt en de zender. En wat ik ook belangrijk vond was dat het licht van toon zou zijn. Zo zijn sommige uitspraken ook gewoon leuk. De impertinente vraag die een van mijn patiënten kreeg in de supermarkt, van haar buurvrouw was: “Zo, ben je nou schoon?” Ze reageerde ad rem: “Ja hoor, ik heb vanochtend nog gedoucht.”’
Gelukkig heb je je wenkbrauwen nog! - Wat je liever niet en beter wel kunt zeggen tegen iemand met kanker. Erik Muller, Boekscout, 126 pagina’s, 18,99 euro.
Doet u iets bijzonders buiten uw werk? Doe mee en mail ons: kopij@medischcontact.nl.
Lees ook:
- Er zijn nog geen reacties
