To PhD or not to PhD

Verken je interesses

Charlotte: ‘Steeds meer basisartsen gaan promoveren, maar tegelijk zie je de uitval en uitloop van arts-onderzoekers toenemen. Dit is mogelijk te verklaren door het feit dat veel basisartsen willen promoveren om een opleidingsplek te bemachtigen, een extrinsieke motivatie dus. We weten uit motivatietheorieën ook dat dat niet de sterkste drijfveer is om de finish te halen.’

Maak een keuze: anios of aio

Chaja: ‘Als je nog niet honderd procent zeker weet waarin je je later wilt specialiseren, is het best zonde om eerst vier jaar een bepaalde richting op te gaan en er daarna pas achter te komen dat die richting je niet ligt.
Helemaal als je dat promotie­onderzoek hebt gedaan om een opleidingsplek in die richting
te bemachtigen. Een paar jaar ervaring opdoen in de kliniek is dan heel verstandig. Daarbij komt dat je in een promotie­traject heel zelfstandig moet werken. Je bent zelf verantwoordelijk voor je project, je doet je eigen tijdmanagement, je stelt je eigen takenpakket op. Ik denk dat als ik rechtstreeks uit mijn semiartsstage aan mijn promotie was begonnen, ik daar een stuk minder goed toe in staat was geweest dan na een of twee jaar buffelen op zaal.’

Charlotte: ‘Een ander voordeel van klinische ervaring opdoen is dat je geïnspireerd kunt raken door alle aspecten van de zorg. Denk aan zorgorganisatie en -management, technologie en big data. Zo raakte ik enthousiast voor medisch onderwijs en doe daar nu promotieonderzoek naar. Maar ik denk ook dat als je
tijdens je wetenschapsstage zo geboeid raakt door de wetenschap, meteen doorgaan na je bul ook een goede optie kan zijn. Als het je vooral om onderzoek en wetenschap is te doen, moet je ervoor gaan; dan is je motivatie goed.’

Teken niet zomaar bij het kruisje

Erik: ‘Ik werd tijdens mijn wetenschappelijke stage gevraagd te gaan promoveren. Ik voelde me vereerd en zei daarom snel ja. Achteraf gezien had ik daar beter eerst een paar weken
over kunnen nadenken: Is dit de richting die ik op wil? Moet ik dit traject wel ingaan aangezien er geen geld voor het onderzoek is? Ik heb een mooi onderzoek kunnen doen, en ben trots dat ik het bijna kan afronden. Maar als ik opnieuw voor de keuze zou komen te staan, zou ik me eerst echt beter inlezen.’

‘Op iedere plek is het anders geregeld; ga praten met iemand die er al zit’

Ga koffiedrinken met iemand die al in die groep promoveert

Charlotte: ‘Op iedere plek is het anders geregeld. Hoe het op papier gepresenteerd wordt,
is vaak anders dan hoe het er uiteindelijk in de praktijk aan toegaat. Ga daarom praten met iemand die er al zit. Die kan je bijvoorbeeld vertellen over de kwaliteit van begeleiding. Dat is namelijk een belangrijk aspect om je promotietraject door te komen. Het is daarnaast goed om te weten met wie je gaat samenwerken. Heb je met die personen een klik? Dat is misschien wel belangrijker dan het onderwerp waarop je promoveert.’

Chaja: ‘Ook raad ik iedereen aan te informeren hoeveel tijd je begeleiders voor je hebben.
Promoveren is een opleidingstraject, en daar hoort onderwijs bij. De verschillen qua investering tussen groepen en professoren zijn op dit punt groot. Wat ook verstandig is, is vooraf informeren welk budget er is voor het volgen van opleidingen en congressen. Ook dat is in elke groep weer anders geregeld, maar is wel een belangrijk onderdeel van je
promotietraject.’

‘Je moet best stevig in je schoenen staan om nee te zeggen tegen een aanbod van je professor’

Informeer eerst naar de arbeidsvoorwaarden

Erik: ‘Als je als basisarts gaat promoveren, moet je een contract aangeboden krijgen als assistent in opleiding (aio). Het gebeurt nog weleens dat artsen een contract aangeboden krijgen als onderzoeker in opleiding (oio). Het salaris van een oio ligt een stuk lager. Soms wordt een constructie opgezet om het contract te laten lopen via een andere instelling. Gevolg is dat je niet onder de Cao UMC valt, waardoor de opdrachtgever je een oio-contract kan aanbieden. Zo proberen ze geld te besparen en daar zijn ze soms heel open over. Maar het verschil in salaris tussen oio en aio kan soms wel honderden euro’s per maand zijn. Als je als startende basisarts, anios of arts-onderzoeker lid bent van de LAD en De Jonge Specialist, kun je je contract vooraf laten checken door een jurist van de LAD.’

Chaja: ‘Natuurlijk klinkt dit allemaal logisch, maar je moet best stevig in je schoenen staan om nee te zeggen tegen een aanbod van je professor, of in het eerste gesprek aan te geven dat je geen contract wilt als oio maar als aio. Je hebt toch een ondergeschikte positie. Maar als meer artsen zich durven uitspreken over deze zaken, wordt het hopelijk op termijn breder geaccepteerd. Waar nu al wel actie op wordt ondernomen, is dat als je tijdens je promotietraject met zwangerschapsverlof gaat, die tijd van je onderzoekstraject af gaat. Die periode kun je dus niet inhalen en dat is natuurlijk gek. Tijdens de onderhandelingen voor een nieuwe Cao UMC wordt erop ingezet dit recht te zetten.’