That’s the question

Zittend op de achterste rij, hoor ik door het coassistentengekeuvel om mij heen met moeite de ochtendoverdracht. Als de stilte op mijn rij is weergekeerd, hoor ik de hese stem van de arts die haar nachtdienst met ons doorneemt, een ziektebeeld noemen dat ik niet ken. Zal ik vragen of ze het wil toelichten? ‘Er bestaan geen domme vragen’ is toch het credo van de geneeskunde? Maar mijn ervaring leert dat een coassistent staat of valt bij het soort vragen dat hij stelt.

Laten we voor het gemak de vragen indelen in simpele vragen en moeilijke vragen. Een simpele vraag, bijvoorbeeld waar een afkorting voor staat, kun je als coassistent ook even zelf opzoeken en behoeft in principe geen mondelinge toelichting. Je kunt door het stellen van een dergelijke vraag overkomen als iemand die lui is. Maar een simpele vraag kan ook iets zijn waar de specialist met veel enthousiasme op ingaat omdat hij of zij daar alles vanaf weet. De simpele vraag heeft hierdoor een toegevoegde waarde: je leert ervan én je komt leergierig over.

Dan zijn er de lastige vragen. Die moet je zo dichtgetimmerd formuleren dat er geen ruimte bestaat voor misinterpretatie. Waar het in de praktijk namelijk vaak op neerkomt, is dat artsen jouw lastige vraag naar eigen smaak beantwoorden, waardoor je met het onbestemde gevoel blijft zitten dat er een heel andere vraag is beantwoord dan die je hebt gesteld. Tegen de tijd dat je de lastige vraag in je hoofd drie keer hebt geherformuleerd om dit veelvoorkomende fenomeen te voorkomen, is je beurt vaak al voorbij. En een vraag stellen over een onderwerp dat net al besproken is, dat staat een beetje stom.

Maar coassistenten worden ook op handen gedragen als zij assertief genoeg zijn om kritische en dus lastige vragen te stellen. Mijn gedachten worden onderbroken door een strenge maar rechtvaardige blik van een specialist. Haar ogen scannen de achterste rij. ‘Weten jullie waardoor deze ziekte wordt veroorzaakt?’ Mijn rij blijft angstvallig stil. Even later noemt ze alle oorzaken. Glimlachend sluit de specialist haar verhaal af: ‘Voortaan vragen stellen hè, als je iets niet weet. Anders krijg je de vraag van mij.’ Makkelijker gezegd dan gedaan, antwoord ik haar in gedachten.

Sabra Dahhan, vijfdejaarsstudent geneeskunde UvA

Meer columns