Microbioloog: ‘Tijd voor gedifferentieerde coronastrategie noord en zuid’

De Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie meldt dat er ‘in tegenstelling tot berichten in sommige media’ in veel ziekenhuizen een tekort aan testmateriaal is. Minister Hugo de Jonge (VWS) benadrukte eveneens in een Kamerbrief dat het tekort met name zit in het beschikbare aantal testen.

Tegelijkertijd klinkt er een ander geluid uit Groningen. Arts-microbioloog Alex Friedrich (UMCG) zegt dat er geen gebrek aan testcapaciteit is de noordelijke provincies. ‘We hebben geen capaciteitsprobleem’, zegt hij in een interview met de Groene Amsterdammer. ‘Het kan dat een bepaald lab een tekort heeft aan bepaalde materialen, maar dat is business as usual, dat los je op. Zolang je niet afhankelijk bent van een commerciële partij is dat niet zo. We hebben zo’n partij ook niet nodig, want deze tests kun je in vrijwel ieder gewoon lab doen.’

Volgens Friedrich bevindt het noorden van het land zich in een ‘andere fase’ van de corona-uitbraak dan de zuidelijke en westelijke provincies. In het interview stelt hij dat dit daarom om ‘andere maatregelen’ vraagt. ‘Wij hebben ons losgekoppeld van het landelijke beleid en doen het gewoon bij zorgverleners: testen, testen, testen.’ Friedrich was maandag niet bereikbaar voor een toelichting. De Groninger arts-microbioloog en hoofd van de afdeling Medische Microbiologie en Infectiepreventie van het UMCG in Groningen is zelf besmet met het coronavirus en zit in thuisisolatie.

Zijn Nijmeegse collega, arts-microbioloog en hoogleraar infectiepreventie Andreas Voss (Radboudumc en CWZ) kan de denkwijze en handelwijze van Friedrich wel begrijpen. ‘De NVMM had al heel snel met het RIVM afgesproken dat ziekenhuizen anders omgaan met het testbeleid dan het RIVM-beleid voor de publieke zorg. Ik geloof best dat in Groningen voldoende capaciteit is. Feit is dat het Groninger instituut in Nederland een van de meest toegeruste instellingen is qua capaciteit en detectiemogelijkheden. Zij hebben een zeer groot testcentrum, en hebben ons vorige week ook bijgestaan, toen wij meer moesten testen.’

De landelijke vraag naar testen op het coronavirus is op dit moment veel groter dan het huidige aanbod, meldt Diagned, de koepelorganisatie van fabrikanten en importeurs van in-vitrodiagnostica. Naast de systemen zelf zijn ook diagnostische materialen nodig: reagentia (vloeistoffen), swabs (afnamestaafjes), plastic hulpmiddelen (onder meer pipetten en cupjes).

Voss herkent het geluid dat er tekorten zijn. ‘Wij hebben bijvoorbeeld momenteel een dreigend tekort aan swabs.’

De Nijmeegse arts-microbioloog roept in herinnering dat de WHO op ‘testen, testen’ hamert in strijd tegen covid-19. ‘Dat hebben de afgelopen weken verschillende ziekenhuizen tijdens het begin van de pandemie in hun regio bij een selectie van ziekenhuismedewerkers ook gedaan, zoals in Breda en Nijmegen. In het Noorden gaan ze daar nu kennelijk mee verder. Dat is geen probleem, zolang het niet ten koste gaat van het testen van kwetsbare patiënten.’ Hij voegt toe: ‘Of je deze discussie in de media moet voeren, is een kwestie van smaak. Ik kan me voorstellen dat Friedrich, met zijn thuisisolatie, minder makkelijk naar het RIVM kan afreizen om dit te bespreken. Niettemin: ik begrijp zijn idee en hij heeft zeker een belangrijke discussie geopend.’

Specifieke lockdown

Misschien zijn we nu in de coronacrisis in het stadium terechtgekomen dat we verschillende soorten beleid moeten gaan voeren voor verschillende delen van Nederland, zegt Voss. ‘Een apart beleid voor de “hotzone”, zoals Noord-Brabant, en een ander beleid voor andere gebieden, waar op dit moment nog zeer weinig gevallen zijn. In dat laatste gebied zul je strikt kunnen testen. Op die manier hoop je langer ziekenhuiscapaciteit hebben, om de ziekenhuizen uit de “hotzone” te kunnen helpen.’

Een bijkomend gevolg van een gedifferentieerd coronabeleid zou zijn dat er, onder meer, een specifieke lockdown zou zijn voor bepaalde gebieden, waarbij er minder kan worden gereisd tussen de gebieden.’ Voss: ‘Meest belangrijk in dezen is wel dat beleid uiteindelijk in afspraak tussen experts, vertegenwoordigd door de beroepsvereniging en RIVM, wordt gemaakt.’

Volgens het RIVM is er nog voldoende testcapaciteit, zowel in aantallen testkits als in het personeel dat de testen kan afnemen. Dat er voldoende capaciteit is om te testen op SARS-CoV-2, is volgens het RIVM ‘juist omdat we behoudend zijn in het gebruik’. Diagned meldt dat fabrikanten van de testproducten de productie opvoeren van reagentia en materialen, maar dat het tijd kost.

De experts zullen moeten aangeven waar de prioriteiten moeten liggen, laat Diagned weten in een verklaring. Tot nog toe zijn in Nederland tegen de 30 duizend SARS-CoV-2 testen uitgevoerd. Volgens het RIVM worden ongeveer tweeduizend mensen per dag getest.