Hoe ga je een gezonde financiële toekomst tegemoet?

Geneeskundestudenten verwachten in het nieuwe leenstelsel een gemiddelde schuld van maar liefst 38.000 euro. Dat is 12.000 euro meer dan de schuld van de gemiddelde student. Maar je kunt de financiële risico’s binnen de perken houden.

In oktober 2015 overhandigde een delegatie van geneeskundestudenten een petitie met ruim 22 duizend handtekeningen aan de vaste Tweede Kamercommissie voor Onderwijs. Zij verzochten minister Bussemaker om een financiële tegemoetkoming voor masterstudenten geneeskunde te realiseren. De petitie was een initiatief van De Geneeskundestudent, het Landelijk Overleg Coassistenten (LOCA) en het Landelijk Medisch Studenten Overleg (LMSO). Vierdejaarsstudente Ilse Wissink was destijds voorzitter van het LMSO en een van de initiatiefnemers van de petitie. ‘Een aantal mensen was het met mij eens dat deze situatie niet wenselijk is, met name voor studenten die minder bedeeld zijn vanuit hun thuissituatie.’ Studenten hebben volgens de overheid de keuzevrijheid om hun studieschuld, bijvoorbeeld met een bijbaan, te compenseren. Initiatiefnemers van de petitie constateren echter dat deze keuzevrijheid in de praktijk niet opgaat voor masterstudenten geneeskunde. ‘Inmiddels hebben we de werkgroep overgedragen aan de jongere garde. Zij zullen opnieuw actie voeren wanneer de begroting voor het hoger onderwijs bekend wordt gemaakt.’

Belemmering voor hypotheek

Wissink, woonachtig in Amsterdam, zal naar verwachting afstuderen als zij 28 jaar is. Zij hoopt tegen die tijd misschien een huis te kopen, maar realiseert zich dat haar verwachte studieschuld een belemmering kan zijn voor het krijgen van een hypotheek. Sinds juli 2015 hanteren de banken standaard een weegfactor van 0,45 procent over de oorspronkelijke studieschuld. Omdat je deze maandelijkse kosten niet meer aan een woning kunt uitgeven, krijg je dit bedrag minder aan hypotheek. Mocht je al een deel van je studieschuld terugbetaald hebben, dan geldt nog steeds de hoogte van je oorspronkelijke lening en dus niet het bedrag dat je op dat moment nog aan schuld over hebt.

Opleidingsplek

Jan Willem Gutteling, adviseur voor medisch specialisten en aiossen bij VvAA, begrijpt dat veel studenten zoals Wissink niet eeuwig in een studentenkamer willen blijven wonen. De lage hypotheekrente maakt het kopen van een huis interessant, maar toch denkt Gutteling dat het in veel gevallen geen goede keuze is om direct na het afstuderen een huis te kopen. Het is vaak nog onduidelijk waar je terecht zult komen de komende vijf à zes jaar, doordat het vinden van een opleidingsplek niet altijd even makkelijk is. ‘Het is belangrijk om perspectief te hebben wanneer je een huis gaat kopen. Als je eenmaal een aios-plek in bijvoorbeeld Amsterdam hebt, kun je zowel in het Flevoziekenhuis in Almere, als in het BovenIJ Ziekenhuis in Amsterdam-Noord belanden. Maar het is in ieder geval zeker dat je voor langere tijd in de regio Amsterdam zal blijven. In zo’n situatie is het wel zinvol om, zeker met de lage hypotheekrente, een huis te kopen.’

Verzekeringen

Wanneer Gutteling in gesprek gaat met coassistenten merkt hij dat velen van hen slecht op de hoogte zijn van wat ze allemaal moeten regelen. Het kan zijn dat je tijdens de masterfase nog verzekerd bent via je ouders/verzorgers of via een studentenpakket. Dan is het maar de vraag of die verzekeringen doorlopen als je eenmaal afgestudeerd bent. Bij de meeste opleidingsplekken is de aansprakelijkheid goed geregeld. ‘Maar ben jij in de avonduren sportarts op het voetbalveld en krijg je daarvoor betaald, dan loop je wel degelijk een risico’, legt Gutteling uit. Als arts heb je een eed afgelegd en wordt er van je verwacht dat je eerste hulp verleent bij ongevallen. De meeste particuliere aansprakelijkheidsverzekeringen geven in dit geval geen dekking, sommige verzekeringen bieden wel dekking voor een eventuele claim achteraf. Ook belangrijk: een arbeidsongeschiktheids- of ongevallenverzekering. Deze zorgen ervoor dat je je kunt omscholen als je iets overkomt. Ga je na het afstuderen in loondienst? Dan is een arbeidsongeschiktheidsverzekering vaak nog niet aan de orde omdat de werkgever het loon zal doorbetalen in de eerste twee jaar van ziekte. Daarna kan er ook nog sprake zijn van een aanvulling en daarnaast komt er een uitkering via het UWV. Bij een ongevallenverzekering bepaal je zelf het verzekerde bedrag.

Ten slotte kun je in een situatie terechtkomen waarin je wordt aangeklaagd en juridische hulp nodig hebt. In sommige gevallen (VU medisch centrum en Erasmus MC) is dat voor werknemers collectief geregeld, in andere gevallen niet. Je werkplek geeft dan wellicht financiële ondersteuning als er juridische problemen zijn, maar het kan ook zo zijn dat de raad van bestuur vindt dat de zaak ten koste gaat van de naam van het ziekenhuis. Volgens Gutteling trekt een ziekenhuis in zo’n geval vaak de handen ervan af en sta je er alleen voor.

‘Al lijken sommige zaken nu misschien een ver-van-mijn-bedshow, het is verstandig om je er tijdig, dus tijdens je studietijd, in te verdiepen. Het is echt zonde als je tijdens je studie drempels creëert, die je ambities en wensen later kunnen tegenhouden’, vindt Gutteling. Door je te verdiepen in een aantal zaken kun je mogelijke financiële risico’s inzichtelijk maken en met gezonde financiën een mooiere toekomst tegemoet gaan.