Nieuws
Nieuws

Essure van de Europese markt

3 reacties
Case courtesy of Dr Ian Bickle, Radiopaedia. org, rID: 33229
Case courtesy of Dr Ian Bickle, Radiopaedia. org, rID: 33229

Het sterilisatiemiddel Essure is door de fabrikant van de Europese markt gehaald. De verkoop van het middel zakte in, sinds steeds meer vrouwen klachten aan het sterilisatiemiddel toewezen. De precieze oorzaak van die klachten is niet bekend.

Het idee achter de Essure-sterilisatie is prachtig: niet van buitenaf via de buikwand naar de eileiders, maar van binnenuit, via de baarmoeder. En de metalen veertjes waren ook niet de eerste manier waarmee hysteroscopische sterilisatie werd geprobeerd, vertelt gynaecoloog Bas Veersema (UMC Utrecht): ‘Vanaf de jaren zeventig zijn er allerlei manieren voor bedacht, maar er mankeerde altijd wat aan. Begin deze eeuw kwam Essure, en dat leek geweldig. De veertjes waren relatief makkelijk in te brengen, je kon met een poliklinische ingreep binnen tien minuten klaar zijn. Ze vielen niet uit, en er vonden vrijwel geen zwangerschappen meer plaats. Er was veel ervaring met de gebruikte materialen: roestvrijstaal, nitinol en polyester (pet). Die leverden in andere implantaten geen problemen op. En studies lieten weinig bijwerkingen zien. Ik was enthousiast, net als anderen in Nederland. Achteraf te enthousiast.’ De studies op basis waarvan het middel op de Amerikaanse markt kon komen, zijn niet supergoed, zegt Veersema nu: ‘Er is nooit vergelijkend onderzoek gedaan. En de uitval bij de follow-up na een paar jaar was heel hoog.’

Na een jaar of tien op de markt, begonnen vrouwen zich te melden met klachten die ze toeschreven aan de Essure. Veersema: ‘Het duurde heel lang voor er een relatie werd vermoed. Dat komt omdat het klachtenpatroon heel divers is: pijn in buik, rug of heupen, extreme vermoeidheid, labiliteit, en ga zo maar door. Vaak waren die vrouwen al elders door de molen geweest, en dan had de gynaecoloog wel gekeken of ze op hun plek zaten, en dat was dan zo, en daar hield het mee op.’ Toen de link eenmaal was gelegd, gingen de sluizen open. Via sociale media verzamelden vrouwen zich in groepen, die eisten dat de veertjes werden verwijderd. Gynaecologenvereniging NVOG ging met de belangrijkste lotgenotengroep, die zich via Facebook had georganiseerd, om tafel. Veersema: ‘We hebben toen een plan gemaakt waardoor de vrouwen op veel plekken in Nederland bij een getrainde gynaecoloog hun Essures konden laten weghalen, en wij vroegen hun om voor de operatie, en drie en twaalf maanden erna, gestandaardiseerde vragenlijsten in te vullen. Zodat we kunnen zien wat het effect is van het verwijderen.’ Ideaal is dat niet, erkent Veersema: ‘Dat zou een geblindeerde, vergelijkende studie zijn, waarbij we bij de helft van de vrouwen de veertjes laten zitten, maar dat is onethisch. Bij een eerste inventarisatie zagen we de klachten bij 60 procent van de vrouwen verminderden.’

De negatieve publiciteit rondom het middel heeft ongetwijfeld bijgedragen aan het aantal vrouwen dat zich meldde. Maar dat wil niet zeggen dat de klachten niet reëel zijn. ‘Zo’n hype speelt ongetwijfeld een rol, maar dat het bedrijf dat het middel maakte heel hard in de ontkenning schoot, hielp ook niet. Je kunt deze vrouwen niet in de kou laten staan.’ Op basis van zijn ervaring bij het verwijderen, lijkt er ook wel wat aan de hand te zijn, zegt Veersema: ‘De veertjes zijn ingekapseld, ze voelen niet soepel, maar als keiharde spijkers aan, en de eileiders zien er opgezet en ongezond uit. Maar de patholoog kan geen kenmerkende veranderingen in het weefsel vinden. Ik denk dat het een soort afstotingsreactie is, maar het is moeilijk om er een vinger achter te krijgen.’

Fabrikant Bayer heeft het middel inmiddels van de Europese markt gehaald. Niet omdat ze twijfelen aan de veiligheid, maar omdat de verkoop ingestort is. In de VS is het middel nog wel verkrijgbaar, maar er lopen al rechtszaken tegen de fabrikant. In Nederland hebben zo’n dertigduizend vrouwen een Essure. Veersema: ‘Daarvan hebben zich er al ruim vierduizend gemeld met klachten. Dat is percentueel veel meer dan in andere landen, maar ik denk dat het daar nog wel gaat komen.’ De snelle opkomst en de teloorgang van het middel heeft weer eens duidelijk gemaakt dat het invoeren van nieuwe medische hulpmiddelen beter kan. Of moet. Veersema: ‘We moeten echt beter de veiligheid bewaken, de nazorg en de follow-up beter registreren. Gek genoeg is er nog steeds geen goed register voor implantaten. Die sneuvelen telkens weer.’

lees ook

Nieuws Wetenschap essure bijwerkingen anticonceptie Bayer
  • Sophie Broersen

    Sophie Broersen was journalist bij Medisch Contact van 2008 tot 2021. Na haar studie geneeskunde en huisartsopleiding ging zij als journalist aan de slag. Bij Medisch Contact schreef zij over geneeskunde en zorg in de volle breedte: van wetenschap tot werkvloer, van arts-patiëntrelatie tot zorg over de grens. Samen met de juristen van de KNMG becommentarieerde zij tuchtzaken. Na haar journalistieke carrière is zij in 2021 weer als arts gaan werken.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Cees Renckens

    vrouwenarts n.p., Hoorn

    Kleine Essure-veertjes krijgen de schuld van veel klachten (MC 42/2017: 27). In een NRC-artikel werd gesproken van ernstige bijwerkingen, maar het gaat slechts om vrijwel nooit objectiveerbare ernstige klachten. Die klachten worden toegeschreven aan ...de veertjes, maar of en hoe vaak dat eigenlijk terecht is, valt nog te bezien. Objectieve bevindingen zijn er vrijwel nooit bij die (inmiddels vierduizend) vrouwen, die klagen over moeheid, labiliteit, gewrichtsklachten, algehele malaise of allergische reacties. Slechts incidenteel blijkt de positie van het veertje afwijkend. Onverklaarbaar is ook waarom de pijn soms direct na het inbrengen ontstaat en soms pas jaren later. De gerapporteerde moeheid en geestelijke labiliteit zijn biologisch al helemaal onverklaarbaar. Ook is onverklaarbaar waarom sommige vrouwen al op de uitslaapkamer geen klachten meer hebben terwijl dat bij anderen langer duurt of geheel uitblijft. Even vreemd is het dat de nu gerapporteerde onvrede over deze methode van sterilisatie in veel buitenlanden geheel onbekend is. Nergens worden momenteel zo veel veertjes weer verwijderd als in ons land en de resultaten ervan zijn wisselend. Complicaties van de laparoscopie komen natuurlijk ook voor. De Nederlandse gynaecologen zijn al zo ver dat zij elk verzoek tot verwijdering van de veertjes inwilligen en de patiëntenvereniging is daar erg blij mee. De verzekeraars betalen de ingreep (4000 euro), zulks overigens in tegenstelling tot het verwijderen van siliconenprothesen bij vrouwen met daaraan toegeschreven klachten. Veersema voorspelt zijn buitenlandse collega’s, die nooit klachten over Essure vernemen, dat dat heus nog wel komt. Ik vrees dat hij gelijk heeft, want ook psychogeen bepaalde syndromen kunnen vroeg of laat de landsgrens overschrijden en dan zeer besmettelijk blijken te zijn.

  • C.N.M. (Cees) Renckens

    vrouwenarts n.p., HOORN NH Nederland

    Betrof dit een seronegatieve vorm van RA?

  • Michiel Zandbelt

    , reumatoloog

    Ter info om met collegae te delen:
    Ik heb patiënte gehad (kunnen ontslaan uit controle) met klinisch een reumatoïde artritis beeld dat geheel is verdwenen na volledig verwijderen van Essure; de oplossing kwam van patiënte zelf.
    Als reumatoloog had ...ik nog nooit van ("hoe schrijf je dat?") Essure gehoord. Maar sindsdien weet ik er van! Geleerd van een ervaringsdeskundige, de patiënte zelf. n=1, maar geen enkel gewrichtssymptoom meer na volledig (dit is belangrijk) verwijderen van de Essure en als gezegd uit controle kunnen ontslaan.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.