Nieuws
discriminatie

De witte huid domineert de medische literatuur

Plaats een reactie
Getty Images
Getty Images

In medische boeken zie je weinig illustraties van mensen van kleur. Dit werkt gezondheids­verschil­len in de hand en zorgt ervoor dat ­studenten met een migratieachtergrond zich ­minder snel thuis voelen in de medische wereld.

‘Afbeeldingen van mensen met een witte huid domineren de medische literatuur’, vertelt dermatoloog Jim Zeegelaar (60). ‘In de tiende druk van het Nederlandse leerboek voor dermatologie laten twintig van de 440 illustraties een donkere huid zien.’ ­

Daarnaast viel het Zeegelaar op dat in een vorig jaar gepubliceerde studie in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde naar huidafwijkingen bij covid, geen foto’s van de donkere huid stonden. Terwijl in diezelfde periode ­artikelen in de media verschenen met koppen als ‘Veel coronapatiënten met migratieachtergrond op ic’s’.

Ook in internationale medische boeken zijn mensen van kleur ondervertegenwoordigd. ‘De meerderheid van deze boeken wordt uit­gegeven in Europa en Noord-Amerika, waar ­witte mensen de norm zijn. Hierdoor gebruiken ook artsen in Azië, Afrika en Zuid-Amerika ­boeken waarin niet alle huidtypen gelijkwaardig aan bod komen’, aldus Zeegelaar.

Late diagnose

Dankzij niet-representatieve leerboeken en ­artikelen leren artsen tijdens hun opleiding onvoldoende over het herkennen van huid­aandoeningen bij een donkere huid. Zeegelaar: ‘We zijn geschoold om te kijken naar roodheid van de huid. Maar hoe donkerder de huid, hoe moeilijker je roodheid opmerkt. Dit maakt het voor artsen lastiger om ­huidaandoeningen, zoals eczeem of psoriasis, te herkennen.’ Hierdoor lopen patiënten van kleur meer risico op een late, onjuiste of ontbrekende diagnose.

Dit probleem speelt ook bij andere ziektes, zoals de ziekte van Lyme, vertelt huisarts en hoogleraar gezondheidsverschillen Maria van den Muijsenbergh (66). ‘Lyme start vaak met een ­ontsteking van de huid, erythema migrans. Artsen missen deze rode ring eerder bij patiënten met een donkere huid.’

Het is volgens Van den Muijsenbergh en Zeegelaar van belang dat artsen en geneeskundestudenten leren waar ze naast roodheid van de huid op kunnen letten. Zo uiten ontstekingen zich ook door warmte en zwellingen, en kenmerkt de ziekte van Lyme zich in de donkere huid door een gelige of blauwige vlek.

‘Jouw huidskleur heeft in Nederland invloed op de ­kwaliteit van de zorg die je krijgt’

Surinaamse vader

Zelf heeft Zeegelaar, gezien de ontbrekende informatie in ­medische literatuur, in de praktijk kennis opgedaan over huidafwijkingen in de donkere huid. Hij heeft een Surinaamse vader en een Nederlandse moeder, en bracht een deel van zijn carrière door in Suriname. Momenteel werkt hij in Almere. ‘Almere is een soort klein Paramaribo, je hebt hier een gemengde gemeenschap.’

Ook patiënten van kleur van buiten Almere weten hem te ­vinden als zij vermoeden dat ze een huidafwijking hebben. ­Zeegelaar: ‘Deze patiënten komen vooral van buiten de ­Randstad, omdat zij zich niet veilig voelen bij de dermatoloog of huisarts; ze hebben het gevoel dat de arts niet weet wat ze hebben.’ Daarnaast kunnen culturele factoren een rol spelen.

Dit gevoel is volgens Van den Muijsenbergh terecht: ‘Jouw huidskleur heeft in Nederland invloed op de kwaliteit van de zorg die je krijgt. Dit heeft te maken met kennisachterstand onder artsen over de donkere huid, maar ook met – dat moeten we écht erkennen – racisme in de zorg. Dat artsen bijvoorbeeld denken dat een moslimvrouw geen prenatale diagnostiek wil, en daardoor niet eens vragen of zij een vlokkentest wil.’

Mythes doorbreken

Inclusieve medische leerboeken helpen mythes te doorbreken, zoals dat huidkanker enkel bij witte mensen voorkomt. ­Huidkanker komt vaker, maar niet exclusief, voor in de lichte huid. Volgens de American Cancer Society krijgt 2,6 procent van de witte mensen tijdens hun leven huidkanker, vergeleken met 0,6 procent van de latino’s en 0,1 procent van de zwarte mensen. Zeegelaar: ‘Doordat artsen het minder snel verwachten bij ­patiënten met een donkere huid, wordt de diagnose gemiddeld later gesteld. Hierdoor is de kanker verder ontwikkeld en is de kans op overlijden groter.’

In dermatologische boeken zijn donkere huiden in het hoofdstuk over soa’s volgens Zeegelaar soms juist oververtegenwoordigd. Hoe dat komt? ‘Dat is nooit onderzocht. Mogelijk heeft dit tot gevolg dat artsen bij patiënten van kleur onterecht eerder aan soa’s denken dan bij witte patiënten.’

Moeizaam

Inmiddels ziet Van den Muijsenbergh dat steeds meer mensen binnen de medische faculteiten zich inzetten voor een inclusief curriculum: ‘Maar het kan nog even duren voordat dit is terug te zien in de studieboeken.’ Dat gevoel onderschrijft Zeegelaar: ‘Het belangrijkste leerboek binnen de dermatologie is Dermatology Essentials van Jean Bolognia, professor aan Yale University. Zij zet zich in om afbeeldingen van alle huidtypen in haar boek te krijgen. Op een of andere manier gaat dat moeizaam. Schrijvers leveren ondanks haar verzoeken met name ­illustraties van witte huiden aan.’

‘Dan vraag ik mij af hoe het komt dat de foto’s niet representatief zijn. Willen mensen met een donkere huid niet op de foto? Durven artsen het patiënten met een migratieachtergrond niet te vragen? Beweren de artsen dat een donkere huid moeilijker op de foto te zetten is?’, aldus Zeegelaar.

Men had niet eerder een tekening van een zwarte foetus gezien

Zwarte foetus

Ook de Nigeriaanse geneeskundestudent en illustrator Chidiebere Ibe (26) maakt zich hard voor meer medische illustraties van mensen van kleur. In december 2021 zette hij een tekening online van een zwarte foetus in de baarmoeder. Dit maakte veel los op sociale media. Mensen schreven dat ze niet eerder een tekening van een zwarte foetus zagen. Zeegelaar: ‘Toen ik die afbeelding zag, realiseerde ik mij dat dit beeld voor mij ook nieuw was, en dat het probleem van eenzijdige witte illustraties ook buiten de dermatologie speelt.’

Diezelfde tekening kreeg ook kritiek: de huidskleur van de ­foetus zou te donker zijn. ‘Daar is inderdaad wat voor te zeggen’, zegt Zeegelaar. ‘De huid heeft nog geen uv gehad en is daardoor vaak lichter bij de geboorte.’ Maar dit doet volgens Zeegelaar weinig af aan de missie van Ibe: strijden voor gelijke gezondheid door representatieve medische illustraties.

Thuis voelen

Zeegelaar denkt dat een gebrek aan diverse medische illustraties eraan bijdraagt dat studenten van kleur zich soms niet thuis voelen in de medische wereld: ‘Als je altijd enkel witte mensen ziet afgebeeld, dan kan het studenten van kleur onbewust een signaal geven dat ze daar niet thuishoren. Als alle studenten zich herkennen in de illustraties, dan bevordert dat inclusiviteit.’

‘Ik hoop dat inclusievere illustraties ook bijdragen aan betere doorstroom van artsen met een migratieachtergrond. Dat zij vaker de kans krijgen om in opleiding te gaan’, vertelt Zeegelaar. Dat zou volgens hem ook goed zijn voor de kwaliteit van de zorg en de werkcultuur in ziekenhuizen.

De verantwoordelijkheid voor een inclusief curriculum ligt bij de opleiding, daar zijn Zeegelaar en Van den Muijsenbergh het over eens. Wel kunnen studenten het proces volgens Van den Muijsenbergh versnellen: ‘Door actie te voeren, of via studenten in de onderwijscommissie. De mensen die verantwoordelijk zijn, voelen niet altijd de noodzaak om het curriculum meteen te veranderen. Er zijn altijd praktische overwegingen om het niet te doen, zoals een curriculum dat net is vastgesteld. ­Studenten kunnen het op de kaart zetten, en zeggen: ‘In een land waar 20 procent van de bevolking een migratieachtergrond heeft, vinden wij het niet acceptabel dat de medische illustraties niet representatief zijn.’ 

Lees ook
dermatologie opleiding discriminatie curriculum
  • Laura ter Steege

    Laura ter Steege is voormalig journalist bij Medisch Contact. Haar focus lag met name op de wetenschap.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.