‘Sad cases’ in Ghana

Lang, lang geleden toen ik nog de illusie had dat ik gewoon zou kunnen reizen in mijn wachttijd, zou ik een korte stage gaan lopen in Vietnam. Covid gooide roet in het eten en dus werd mijn reis uitgesteld. Daarom ging ik nu, ruim anderhalf jaar later, niet naar Vietnam, maar naar Ghana op stage. Voor maar drie weken helaas, want de vakantie liet mij geen langere periode toe. Daar liep ik mee op de nicu en kinderafdeling.

Het was mijn tweede dag. Ik liep wat onwennig rond op de afdeling. ‘Ubruuni!’ Ik draai me om. Voor ik het weet wordt er een paar-uur-oude baby in mijn armen geduwd. ‘Hold!’ In een reflex pak ik de baby vast. Hij ligt met zijn oogjes dicht tevreden in mijn armen te slapen. Wat verbouwereerd kijk ik om me heen. Daar sta ik dan, midden op de nicu-afdeling in Ghana, met iemands baby in mijn armen en ik heb geen idee waar hij vandaan komt of waar hij naartoe moet. Zo sta ik daar drie kwartier, misschien wel een uur. En niemand lijkt het gek te vinden.

De baby is erg schattig, maar ik moet toegeven dat hij na zo lange tijd toch best zwaar begint te worden. Ik kijk om mij heen: wie kan ik vragen waar de baby heen moet? Links ligt een arts met zijn hoofd op de tafel te slapen, rechts zie ik in het verpleegkundigenhok iemand een portie fufu naar binnen werken. Verderop speelt een verpleegkundige een spelletje op haar mobiel. En overal waar ik kijk staan bedjes en couveuses gevuld met baby’s – maar geen enkele is vrij voor ‘mijn’ baby. Uiteindelijk vind ik iemand die voor onderzoek bloed uit het voetje van een baby aan het persen is. Ze neemt de baby van mij over en legt hem bij een andere baby in hetzelfde bedje. Waarom ook niet eigenlijk? Wel zo gezellig aan het begin van je leven.

Diezelfde ochtend sta ik met een van de dokters voor een kleine baby in de couveuse. Hij is veel te vroeg geboren. Gisteren ademde de baby nog erg snel, maar nu zie ik het ribbenkastje nauwelijks meer bewegen. Ik vraag aan de arts wat hij ervan denkt. ‘Het hartje doet het nog wel’, antwoordt hij, ‘dus dat is goed.’ ‘Luister maar, je kunt het horen’. Ik plaats mijn stethoscoop op de baby. De baby is zo klein dat mijn stethoscoop bijna het hele rompje bedekt. Ik probeer me te concentreren, maar er is veel gekakel om mij heen. Bijna alle moeders zitten trouw naast hun baby’s op een plastic stoeltje te wachten tot hun baby sterk genoeg is om mee naar huis te kunnen. En ondertussen kletsen ze gezellig met elkaar.

Ik probeer mijn aandacht zo goed mogelijk op de hartslag van het baby’tje te richten. Maar ik hoor niks. Ik probeer nog beter te luisteren: de baby is zo klein dat mijn stethoscoop het geluid wel móét vangen. Toch? Ik schrik van mijn eigen conclusie en kijk de dokter aan: ‘I think it’s absent.’ De dokter schrikt zichtbaar ook. Hij haalt snel zijn stethoscoop tevoorschijn en luistert. Het duurt even voordat hij weer wat zegt. Ik krijg het intussen nog warmer dan de 34 graden die het al is. Hij kijkt mij weer aan. ‘Sad’, concludeert hij. Een korte reanimatiepoging van een paar seconden volgt, daarna loopt hij naar zijn collega.

Wat er precies daarna gebeurt kan ik niet helemaal volgen, maar als ik later terugkom bij de couveuse zie ik dat het kindje als een soort burrito is ingepakt in een witte doek. Hij ligt nog bij twee andere kindjes in de couveuse en blijft daar zo nog de hele ochtend liggen. Gisteren had ik ook al twee van zulke ‘pakketjes’ in de hoek van de zaal op een tafeltje zien liggen. Toen de arts zag dat ik ernaar keek, had hij me met twee simpele woorden al uitgelegd wat ik daar zag: ‘Sad cases.’

Misschien is er wel geen afdeling waar dood en leven zo dicht bij elkaar liggen als op de nicu. Ik bedenk me hoe het moet zijn voor de familie van de baby. De moeder ligt nog in een ander ziekenhuis. Dan bedenk ik me hoe ze hier ook over de dood denken: als iemand doodgaat, moet je het leven vieren. In tegenstelling tot in Nederland zijn begrafenissen hier dan ook meer een feest dan een verdrietig samenkomen. Aan die gedachte houd ik me dan maar vast. Ik hoop dat er voor deze baby ook feest wordt gevierd.