Blogs
Blog

Dus u bent, zeg maar, ‘arts’?

13 reacties

Nergens maakt de letter s zoveel uit als in het hoofd van een coassistent die zijn supervisor moet mailen. Stap een willekeurig co-hok binnen en u zult licht paniekerig horen weergalmen: ‘Jongens, is Van Doorn nou dee-er of dee-er-es?’ O wee als je de verkeerde titel gebruikt, straks raken de dames en heren doktoren nog op hun teentjes getrapt. Om nog maar te zwijgen over de academie: daar dwalen de prof. dr.’s wiens toorn, zo zegt men, gewekt kan worden als men hen misbetitelt – nooit, nooit kunt u nog een positieve beoordeling verwachten, laat staan een baan!

Los van deze rituele titelverering verbaas ik me al jaren over het archaïsche gebruik van de titel ‘doctorandus’. Niemand in Nederland gebruikt die nog, behalve mensen met een gigantisch minderwaardigheidscomplex en artsen (en drs. P, maar die is 1. ironisch en 2. dood).

In een ver verleden werkte ik in een café waar avond aan avond een tandarts ruiterlijk van alcoholische versnaperingen zat te genieten. Als hij geen dienst had, deed hij dat in een bruin leren jack, en als hij wel dienst had in zijn besmeurde vaalgroene tandartsenhemd. Aangezien deze man minstens de helft van de omzet verzorgde, sprak de kroegbaas hem altijd eerbiedig aan met ‘de Dokter’ (als in: ‘kan ik de Dokter nog een dubbele sambuca inschenken?’). De Dokter zei dan in opperste bescheidenheid: ‘Weet je, eigenlijk ben ik geen doctor. Ik ben doctor-ándus.’ Mijn baas, die de middelbare school halverwege vaarwel had gezegd omdat zijn interesse in differentiaalvergelijkingen en Duitse naamvallen ondergeschikt bleek aan zijn passie voor mild fraudulente handel, knikte dan vol ontzag.

Op een dag besloot ik de Dokter te confronteren: ‘Zeg, doctorandus betekent toch gewoon dat je een universitaire studie hebt afgerond? Zo uitzonderlijk is dat toch niet?’ De Dokter hield zijn gezicht in de plooi, dempte zijn stem en zei samenzweerderig: ‘Doctorandus betekent: hij die nog doctor moet worden. Dus het is een soort tussenterm. Je bent op weg naar doctor.’ Op dromerige momenten vraag ik me nog steeds weleens af of het hem al gelukt is.

Zonder gein, de afkorting ‘drs.’ komt artsen natuurlijk gewoon goed uit omdat hij aan ‘dokter’ doet denken. Zo zie je in één oogopslag wat iemands functie is. Maar het slaat eigenlijk nergens op. Je hoort nooit hardop: ‘Doctorandus Van Doorn, uw patiënt zit klaar in de wachtkamer.’ Als ik een e-mail begin met ‘Beste drs. Van Doorn’ (of dr., wat was het nou?!), dan bedoel ik eigenlijk ‘Beste dokter Van Doorn’. Dat veroorzaakt bij mij dezelfde cognitieve dissonantie als wanneer ik tomaten afweeg bij de supermarkt en voor de juiste prijssticker op de categorie ‘groente’ moet drukken, terwijl het potjandriedubbeltjes eigenlijk fruit is. Idealiter zou er een aparte titel voor afgestudeerde artsen zijn, zoals ‘ingenieur’ voor technici, maar goed, de medische wereld heeft wellicht urgentere problemen aan haar hoofd.

Ondertussen span ik zelf de kroon qua rare titels: ‘semiarts’, het vagevuur van de geneeskunde. Elke keer dat ik die term gebruik, denk ik terug aan een gewiekste tachtig-plusser op de longafdeling. Nadat ik me had voorgesteld als semiarts, kneep hij zijn ogen tot spleetjes en antwoordde wantrouwig: ‘Ja ja… dus u bent, zeg maar, “arts”?’

ook van Linda Jolink

  • Linda

    Linda is zesdejaars geneeskundestudent, afgestudeerd neurowetenschapper en satirisch tekenaar.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Doctor of Philosophy, Arts

    Wetenschappelijk actief arts, Utrecht

    Het is niet zo ingewikkeld. Probleem is meer de onwetendheid van de huidige generatie en door de aversie van rangen en standen in Nederland wordt het verder ook nooit uitgelegd.
    Propedeuse(prop), kandidaat(Kand), doctorandus(drs) en doctor(dr) zijn... de algemene stappen die van oudsher werden doorlopen door een iedere die zich aan de universiteit begaf. Dit vergezeld gaand van heer/mevrouw, weledelgeleerde, weledelzeergeleerde titulatuur waarbij de doctor de hoogst haalbare academische graad is en betekend deze persoon bewezen heeft zelfstandig onderzoek kan doen op wetenschappelijk niveau. Het heeft dus niets met een universitaire discipline sec te maken. Overigens als je mocht denken dat Professor het hoogste is dan helaas : dit geen graad, maar de functieaanduiding.
    In Angelsaksische landen is dit duidelijker misschien: bachelor, Master, Doctor of Philosophy (PhD). De doctor’s titel is hier verder uitgeschreven tot het algemene “kennis liefhebbende”. Zij zijn dan ook consequenter. Een arts is daar een MD: Medical doctor. Overigens ervaren zijn dezelfde verwarring als de coasssistent. Indien je als drs. dit op je Amerikaanse CV schrijft zijn ze in verwarring en vragen zijn er meerdere dokters die aan komen dan?
    Kern van het verhaal is dus dat dr. X, arts inhoud dat deze persoon bewezen heeft zelfstandig wetenschap te kunnen bedrijven en dat hij in dit geval ook nog de beroepstitel arts heeft. Als hij dan toch als drs. wordt aangeschreven voelt dat alsof een intensief stuk van zijn leven wordt miskent. Alsof je ipv van dokter wordt aangeschreven als medisch student. Dat voelt niet goed.

  • Enes Hajdarbegovic

    algemeen betweter, Rotterdam

    Gaat iemand mw. Jolink nog tegenhouden?
    Beetje wekelijks in een column meta gaan en reflecteren op de dagelijkse hierarchische fenomenen en misstanden binnen de zorg. Promoveren, titelvoering, onempathische dokters etc. Welk taboe is next?? Straks z...andstraalt ze alle vernis er vanaf.

  • Linda Jolink

    geneeskundestudent

    @RvdD Klopt, huisartsen gaan er inderdaad een stuk relaxter mee om. En zoals ik al schreef, herken ik dat de gangbare mondelinge aanspreekvorm voor artsen 'dokter' is. Maar schriftelijk wordt dat, althans in het ziekenhuis, dus vaak verkeerd vertaald... naar 'dr.' of 'drs.' Sinds alle beoordelingsformulieren digitaal zijn, gebruiken coassistenten die schriftelijke aanspreekvormen best vaak. Bovendien schrijven ze boven elke status die ze maken 'i.o.m. dr(s). X' of 'supervisie door dr(s). X'. We voeden co's volgens mij dus wel degelijk op met het idee dat een s meer of minder in je titel (en daarmee dus die promotie) heel belangrijk is, en getuige mijn eerste alinea gedragen ze zich daar ook naar. Misschien is een nieuwe officiële aanspreektitel inderdaad niet de oplossing, maar ik denk wel dat er iets moet veranderen in dit klimaat.

  • Rick van den Doel

    Huisarts, Amsterdam

    @ Linda: Het is een interessant fenomeen dat er (blijkbaar) zoveel waarde wordt gehecht aan titels in de academische (of ziekenhuis?) setting.

    Ik werk nu al een jaar of 10 buiten het ziekenhuis (een enkel kort uitstapje tijdens mijn opleiding daa...rgelaten) en titels zijn buiten het ziekenhuis veel minder van belang. Zelfs tijdens mijn 6 jaar als militair arts heb ik mij nooit een seconde druk gemaakt over mijn aanspreektitel. Binnen het leger was mijn aanspreektitel dokter (de keren dat ik bij mijn rang werd aangesproken kan ik op 1 hand tellen) en nu in de huisartspraktijk noemen patiënten mij over het algemeen dokter (of soms iets informelers gebeurt ook hier in Amsterdam Noord).

    Ik vraag mij oprecht af wat een andere officiële aanspreektitel voor mij als zorgprofessional buiten het ziekenhuis zou toevoegen. Misschien dat collega's in het ziekenhuis hier anders over denken, maar ik verwacht dat de gemelde arts er prima mee kan leven als patiënten hen aanspreken met dokter. En onderling denk ik (hoop ik) dat de meeste collega's elkaar dikwijls met de voornaam aanspreken.

  • Linda Jolink

    geneeskundestudent

    Overigens heeft Rick van den Doel natuurlijk gelijk: er is al een officiële titel voor artsen, namelijk arts. Maar die gebruik je niet als aanspreekvorm (tenminste, ik zou nooit zeggen "Beste arts Van den Doel"), en daarom blijven mensen voor 'dr.' e...n 'drs.' kiezen. Juist dat draagt eraan bij dat er zoveel nadruk blijft liggen op of iemand nou wel of niet gepromoveerd is.

    Verder herbergt de geneeskunde wel meer onduidelijke titels. "Arts-assistent" - net zoiets als doktersassistent? En "coassistent" - de assistent van de assistent, of zo?

  • Rogier Crolla

    chirurg, Breda

    Het is een dom gebruik, want in ieder geval was het in mijn tijd zo dat je drs was vóórdat je co-schappen liep en vervolgens was je "arts". Dat is onze officiële titel, mij ergert dat drs

  • Linda Jolink

    geneeskundestudent

    Beste Peter, het was helemaal niet mijn bedoeling om mensen als 'minderwaardig' neer te zetten - wat iets heel anders is dan 'een minderwaardigheidscomplex hebbend' (en geen betrekking had op artsen, lees de zin nog eens). Het begon bij een observati...e: al sinds 2002 studeer je officieel niet meer af aan de universiteit als doctorandus, maar als 'master of science' (hoewel je jezelf van de wet ook nog doctorandus mag noemen). Daarom zie je die term nauwelijks nog opduiken, terwijl hij in de geneeskunde naar mijn ervaring nog springlevend is. Ik wilde daar iets over schrijven, met een kwinkslag naar een anekdote over iemand die wel erg dik deed over zijn 'drs.'-titel.
    De nuancering dat het voor veel mensen helemaal geen vanzelfsprekendheid is om een masterdiploma te halen heb ik wel overwogen, maar hier niet opgeschreven om het verhaal wat gepeperder te maken, en ook omdat het me in het specifieke geval van die tandarts wel duidelijk leek dat deze man overdreven stoer deed met z'n titel. Maar ik snap het wel als het toch een beetje hautain overkwam, ik ben ook nog enigszins zoekende naar de juiste toon voor deze blogs. Misschien is dat in dit geval niet zo geslaagd, als ik er zoveel uitleg bij moet geven.
    Ook de mening dat mensen beter zouden zijn als ze gepromoveerd zijn, die u tussen de regels lijkt te lezen, is niet de mijne; zie ook dit stuk dat ik eerder schreef: https://www.medischcontact.nl/opinie/de-kwestie/kwestie/moet-een-medisch-specialist-gepromoveerd-zijn.htm.

  • Peter

    arts en jurist, Oss

    Ik moet zeggen dat ik me wel verbaas over de nijd die uitgesproken wordt over personen die een doctoraal hebben gehaald en daarmee zichzelf doctorandus mogen noemen, mogelijk ook arts, als ze geneeskunde hebben gestudeerd.

    Is een doctorandus-tite...l (c.q. master geneeskunde) ineens minderwaardig aan bijvoorbeeld een meester-titel? Of is dit een uiting van het aloude probleem, dat je van de oude grijze garde niet met je hoofd te ver boven het maaiveld mag uitsteken en eigenlijk altijd 'maar' arts-assistent bent gebleven als je niet tenminste gepromoveerd bent?

    Laat mensen gewoon in hun waarde. Al noemen ze zichzelf Piet Snot, dat moeten ze zelf weten in plaats van (wat nu mijn indruk is) beschimpt te worden als minderwaardig, of 'proberen beter over te komen dan ze zijn'. Het behalen van een universitair diploma op masterniveau blijft een indrukwekkende prestatie die voor 85% (CBP-cijfers 2019) van de bevolking niet weggelegd is om een veelvoud van redenen. En overweeg ook, dat mensen die ervoor gekozen hebben niet te promoveren en hun 's' hebben behouden, wellicht gelukkiger zijn geworden in hun werk en het leven.

  • L. H. Sie

    Internist niet praktiserend, Purmerend

    Die tandarts had gelijk, een doctorandus mag promoveren... Persoonlijk nooit de nietszeggende titel doctorandus gebruikt, “Arts”, of “internist”, geeft meteen mijn functie weer. Het voeren van de titel doctorandus geeft mijn sterk het gevoel dat dieg...ene er zo graag erbij wilt horen, soort minderwaardigheidscomplex.

  • Rick van den Doel

    Huisarts, Amsterdam

    Er is, zeg maar, een beschermde titel voor afgestudeerd artsen. Namelijk, arts.

  • Bart Bruijn

    Huisarts, Streefkerk

    Maar je gebruikt je drs toch helemaal niet meer als je arts bent? Tenminste, ik niet. De titel 'arts' betekent automatisch dat je drs bent. Of tegenwoordig master, natuurlijk. Die kun je dan ook weglaten.

    Overigens is arts assistent niet makkelij...k als je in Engeland werkt. Na een doorwaakt weekend heb ik wel eens groggy geschreven: B. Bruijn, arts ass.

    Maar dat terzijde.

  • Martine Hollander

    Gynaecoloog, Bemmel

    Ook heel ingewikkeld wordt het door niet-artsen gebruiken van de titel dr.
    Uiteraard, ze hebben hem verdiend en hebben er recht op, maar voor de gemiddelde Nederlander betekent dr. toch gewoon 'dokter'.

  • Tim Klootwijk

    arts (géén dr.)

    Ja, het is me allemaal wat. En dan heb je ook nog het gebruik van de afkorting 'dr.' voor personen die weliswaar dokter zijn, maar niet gepromoveerd... Overigens zou ik zelf een onduidelijke term als 'semi-arts' niet gebruiken.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.