De hokjesdokter

Waar kun je zowel de arts als de patiënt tegelijkertijd mee op de kast krijgen? Het doorsturen van de patiënt, omdat de problematiek van de patiënt niet helemaal aansluit bij jouw expertise.

Dit fenomeen werd al in het legendarische boek The House of God benoemd, waar patiënten gebouncet en geturfd werden dat het een lieve lust was. Turfen is het vinden van welk excuus dan ook om de patiënt door te sturen naar een andere afdeling of team. Een bounce wil je niet, want dat is een patiënt die weer terug is bij de oorspronkelijke afdeling. Praktische tips hoe dit te doen staan er ook beschreven. Het boek is uit 1978, maar de satire is nog actueel.

Er zijn legio opties om iemand door te sturen. Binnen het specialisme kun je doorsturen naar je collega’s gespecialiseerd in een ander ziektebeeld. Dit supergespecialiseerde systeem werkt het beste als de patiënt zich voegt naar de diagnose. Deze dient zich hierbij strikt te houden aan de criteria voor de betreffende diagnose. Omdat dit niet in de menselijke aard besloten ligt, schuift de patiënt wat diagnoses, hokjes en collega’s op. Dit vaak zonder behandeling. Daarnaast moet één patiënt vooral geen twee diagnoses hebben, want dan moet er worden bepaald wat er op de voorgrond staat. Hier heeft elke arts vervolgens een andere mening over. Dit doorschuifritueel kan een aantal maanden in beslag nemen.

Als hieruit de oplossing (helaas, jammer, vervelend, wij kunnen er ook niets aan doen) niet volgt, kun je terugverwijzen naar de huisarts. De huisarts is dan doorgaans kwaad, want de oplossing is immers niet gevonden. In zeldzame gevallen kan doorschuiven naar een ander specialisme ook, dat heet dan intercollegiaal consult. Het betreffende tweede specialisme in de rij beschouwt dit als een over de schutting gegooide patiënt en is meestal niet blij.

Tot zover de medici. Doorverwijzen is een disciplineoverstijgende trend. De politie belt me op: ‘We staan met een verwarde patiënt bij de ingang van de ggz.’ ‘O, daar wist ik niets van’, zeg ik. ‘Kun je me het verhaal overdragen?’ ‘Het is een man met een wit shirt en gympen’, zegt de agent. De portier belt, de patiënt en agenten staan al voor de deur. Ik vraag de agent om voortaan ten minste meer informatie te geven en eerder over te dragen. Hij antwoordt: ‘Er is geen strafbaar feit gepleegd, dus wij kunnen er niets mee. Hij is voor jullie.’

Er zijn enorme stapels regels welke patiënt in welk hokje en dus bij welke afdeling thuishoort. Mocht uiteindelijk de juiste plaats gevonden worden, dan is het wenselijk dat de patiënt snel geneest. Complexe problematiek wil niemand binnenhalen.

Het komt te vaak voor dat de patiënt uiteindelijk tussen wal en schip belandt. Dat wil niemand. Dus, dok, kruip uit je hok. Het is prima om kritisch te zijn op je eigen handelen en te kijken waar iemand anders meer affiniteit heeft met de problematiek van een patiënt. Maar vergeet ook niet wat turfen en bouncen met een patiënt doet. Kijk ook naar wat je wél kunt behandelen.