Bloot

Tijdens de bacheloropleiding staan wij bij de lessen medische techniek geregeld in ons ondergoed bij elkaar reflexen te slaan, buiken te voelen en longen te luisteren. De eerste weken, en zeker de allereerste keer, komt iedereen in heel degelijk en zo neutraal mogelijk ondergoed naar de les. Na verloop van tijd beginnen deze lessen vaste kost te worden en zo tegen week 3 is de eerste student volledig vergeten zijn of haar ondergoed aan te passen op de les.

Even gelach en de daaropvolgende weken komen steeds meer studenten in een oude gebloemde onderbroek (‘het is wasdag, jongens’) of gewoon in een string (‘ja, weet je, ik kon nérgens een boxer vinden’). Vriendinnen van andere studies vonden dit maar gek, maar voor ons was dit niet meer dan normaal geworden en ik denk eigenlijk dat het juist goed is om zo vertrouwd te raken met het menselijk lichaam. In de spreekkamer zie je immers ook alle soorten lijven voorbijkomen en dan is het best prettig als je niet schrikt van ieder stukje bloot.

Afgelopen jaar gaf ik voor het eerst zelf deze lessen, en aangezien de studenten elkaar dit jaar door de onlinelessen amper kenden, werd er coulanter omgegaan met de uitkleedinstructies. Geheel en al begrijpelijk, maar hierdoor kon niemand de ictus cordis* vinden, aangezien iedereen mijlenver van de rand van de bh uit de buurt bleef. Waar mijn jaarlaag in oktober allang alle gêne voorbij was, stond deze groep ver in december nog met het schaamrood op de kaken. Dit triggerde de aloude discussie over de vraag of het wel goed was dat wij het lichamelijk onderzoek op elkaar aanleren. Ikzelf denk van wel; op deze manier leer je allerlei varianten van ‘normaal’ kennen, voordat je de kliniek in gaat en bij patiënten moet kunnen aangeven of iets afwijkend is. Bovendien ben je niet bloter dan op een gemiddelde stranddag en staan docenten, is mijn ervaring, altijd open voor feedback op deze lessen.

Een paar maanden later had ik het lesgeven verruild voor het coschap gynaecologie en hierbij kreeg ‘jezelf blootgeven’ een heel andere dimensie. Ik hoef denk ik niet uit te leggen dat de vergelijking met de stranddag hier niet helemaal opgaat. De meeste patiënten lopen niet bepaald warm voor de gynaecologische stoel en zitten er even gegeneerd bij als de studenten die ik eerder les had gegeven. Bij het gynaecologisch onderzoek maken we daarom veelvuldig gebruik van extra gordijntjes om afscheidingen te maken in de kamer en handdoeken om te bedekken wat we niet per se hoeven te zien. In het begin moest ik mezelf hier telkens even aan herinneren; met meer dan twintig patiënten op een dag ‘zag’ ik het allang niet meer, maar voor de patiënt is het net wat comfortabeler.

Na verloop van tijd kwam het echter in mijn routine en zo gaf ik ook aan de volgende vrouw een handdoekje. Ze keek me over haar brilletje peinzend aan zonder haar hand uit te steken. ‘Deze is voor u, mevrouw, dan kunt u zich een beetje bedekken.’ Waarop haar antwoord was: ‘Ach, ben je mal, ik ben 84. De jeugd van tegenwoordig is zo preuts! Kom maar door, kind, met die gekke echo van je!’ Het was zonder meer het meest ontspannen onderzoek wat ik heb uitgevoerd die maand. Ik hoop dat u nog tijd had om de vissenkom te verschonen, mevrouw, excuus voor het uitlopen!

* op dit punt van de borst is de hartslag het best voelbaar; bij de gemiddelde vrouw ter hoogte van de beugel van haar bh.