TIFKAP

In 1993 veranderde popster Prince zijn naam in TAFKAP: The Artist Formerly Known As Prince. Hij ging andere muziek maken en zijn oude naam paste daar niet meer bij. (In 2002 besloot hij overigens toch weer als Prince door het leven te gaan, red.)

Misschien moeten we ook in de zorg andere namen gaan gebruiken, zodra we dingen willen veranderen. Dat beseffen we steeds meer binnen MijnZorgnet, een jonge zorgorganisatie die de zorg wil verbeteren. Vooral voor patiënten. Bij dergelijke innovaties is taal erg belangrijk. De woorden die je gebruikt, zeggen iets over hoe je denkt over dat wat je probeert te benoemen. Een voorbeeld is het woord ‘zorg’. Dat gaat ervan uit dat anderen voor je zorgen. Het maakt je als patiënt passief. Je moet vooral niet denken of doen, dat doen anderen wel voor je. Zo belemmert dit woord de innovatie die nodig is om de patiënt te empoweren.

Dat geldt eigenlijk ook voor het woord ‘patiënt’. Dit woord komt van het Latijnse patientia, dat lijden of geduld betekent. Als je in die tijd ziek was, moest je vooral lijden en geduld hebben. Dokters konden weinig voor je doen; je lag maandenlang in bed, geduldig te wachten en te hopen op beterschap.

In de 21ste eeuw willen patiënten zelf meedenken en beslissen over hun gezondheid. Ze willen zelf toegang hebben tot hun elektronisch dossier en makkelijk kunnen communiceren met hun dokters. Ze willen zelf een rol spelen en als mens gezien worden, niet als drager van een ziekte. Daarom is een ander woord voor patiënt nodig. ‘Burger’ is niet goed, want dat associeer je met de overheid. ‘Persoon’ of ‘mens’ is al beter, maar nog iets te vaag en breed.

Voorlopig is de beste term TIFKAP: The Individual Formerly Known As Patient.

Nijmegen, maart 2011

Jan Kremer, gynaecoloog, hoogleraar voortplantingsgeneeskunde, directeur MijnZorgnet
Bas R. Bloem, neuroloog, hoogleraar bewegingsstoornissen, directeur MijnZorgnet

• Meer brieven