Laatste nieuws
Uitbraak

Lekker bevallen in Slowakije

2 reacties

Uitbraak

In Nederland hebben we bedacht dat we qua kwaliteit van verloskundige zorg zo’n beetje het beroerdst presteren van heel Europa. Er is namelijk een Europees rapport, ‘Peristat’, dat er niet om liegt. Qua perinatale sterfte doen we het twee keer slechter dan de Belgen, en dat wil wat zeggen, want bij de Belgen is het ook een puinhoop: zij doen het twee keer slechter dan de Slowaken.1

Gelooft u dat? Veel mensen wel. Het bericht ‘Nederland heeft vergeleken met andere Europese landen een hoge perinatale sterfte’ kom je overal tegen. Zelden of nooit wordt het genuanceerd met ‘voorgaande aanname berust op gegevens bijeengebracht in verschillende landen door verschillende mensen op verschillende wijzen, zonder controles om de kwaliteit van de dataverzamelingen met elkaar te vergelijken want dat kan helemaal niet met geanonimiseerde data’. Toegegeven, deze toevoeging maakt niet de meest pakkende krantenkop.

Uit het Peristat-rapport hebben we in Nederland de conclusie getrokken dat onze perinatale sterfte met een derde verlaagd kan worden, en daarom gaat ons hele verloskundige systeem op de schop. Minister Schippers zegt 30 procent sterftereductie voor elkaar te zullen krijgen met zogenaamde ‘geboortecentra’, grote afdelingen die 24 uur per dag gynaecologen in huis hebben.

Gezien de heisa en het gedoe is het onbegrijpelijk dat niemand zich drukker maakt over de betrouwbaarheid van de Peristat-gegevens. Alle landen zijn in het rapport op één grote hoop gegooid, alsof dat zomaar kan.

Nemen wij bijvoorbeeld voetstoots aan dat de Griekse staat – die jarenlang naliet haar defensie-uitgaven op te schrijven, en daardoor vorig jaar bijna failliet ging – echt élk doodgeboren kind registreert, net zo goed als wij dat doen? Waarom zou ze dat in vredesnaam willen?

Nemen wij aan dat de Griekse staat elk
doodgeboren kind registreert?

Laten we teruggaan naar het rapport zelf. Het is bijzonder lijvig, maar de omvang komt niet voor rekening van het onderdeel ‘methoden van dataverzameling’. Dit is juist weer uiterst summier. Het weinige wat je eruit leert, is dat in bijna alle landen de sterftecijfers zijn verkregen door bestanden van de burgerlijke stand te combineren met factureringsgegevens van ziekenhuizen. Heb je als ouder geen behoefte op het gemeentehuis te melden dat je kind dood is geboren bij 26 weken zwangerschap en je arts zet het niet op de rekening (of je hebt sowieso geen ziekenhuis gezien), dan telt het sterfgeval dus niet mee in de statistieken. Alleen Nederland kent een registratiesysteem met als specifiek doel om de perinatale sterfte bij te houden.

Wel staan er in de ‘methoden’ interessante details over bepaalde landen. Neem Italië: ‘Een medisch geboorteregister was in gebruik tot 1998, toen het werd opgeheven vanwege veranderingen in privacywetgeving. Later werd het opnieuw ingesteld en toevertrouwd aan het ministerie van Volksgezondheid. Dit heeft geleid tot enige organisatorische problemen en in 2003 was de dekking van de rapportage slechts 84 procent…’ Het klinkt niet meteen superbetrouwbaar. Of Duitsland: ‘Het Duitse medische geboorteregister wordt voornamelijk gebruikt als basis om individuele obstetrische units te scoren op een reeks functioneringsindicatoren. Maatregelen worden genomen indien nationale targets niet worden bereikt.’ Dat zal de Duitse dokters ongetwijfeld motiveren heel nauwgezet elk sterfgeval te rapporteren.

Als we een betere positie willen op de Peristat-lijst – en kennelijk willen we die – kunnen we maar één ding doen: onze epidemiologen uitzenden naar andere Europese landen om er de registraties te verzorgen. De sterftecijfers zullen er door het plafond schieten en voor je het weet heeft Nederland de laagste perinatale mortaliteit van de hele EU.

Miquel Ekkelenkamp is arts-microbioloog en schrijver (onder de naam Bulnes)

1. Terzijde: volgens de ‘Euro Health Consumer Index’ had Slowakije in 2009 de slechtste gezondheidszorg van de hele EU.

 

Klik hier voor alle bijdragen van Uitbraak

perinatale aandoeningen
  • Miquel Ekkelenkamp

    Miquel Ekkelenkamp werkt als arts-microbioloog in het UMC Utrecht. Onder de naam Miquel Bulnes schreef hij al verscheidene romans. Ekkelenkamp was al eerder (2011-2012) columnist voor Medisch Contact.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Miquel Ekkelenkamp

    arts-microbioloog ,

    Dr. Kluivers reageert namens de NVOG op ‘Lekker bevallen in Slowakije’ (MC 13/2011: 823). Ik plaatste in mijn column vraagtekens bij de betrouwbaarheid van het Peristat-onderzoek, het onderzoek dat Nederland de op-één-na hoogste perinatale mortalitei...t in Europa toedicht. Ik legde uit dat het waanzin is beleid te baseren op de uitkomsten van Peristat, omdat nergens ter wereld deze sterfte zo goed wordt geregistreerd als hier. Collega Kluivers stelt dat we de Nederlandse gegevens moeten vergelijken met die uit de Scandinavische landen, en ook dan vallen deze volgens haar hoog uit: jaarlijks goed voor een verschil van 500 tot 1000 kinderen wiens sterfgeval had kunnen worden voorkomen.
    Helaas legt zij niet uit waarom de Scandinavische landen ‘waarschijnlijk … in de verloskunde en gynaecologie voorlopers (zijn) op het gebied van uitkomstregistraties.’ Ik laat me graag corrigeren als haar mening voortkomt uit aanvullende kennis van de Scandinavische werkwijze – en niet slechts uit het idee dat alles in Scandinavië beter is – maar volgens het Peristat-rapport was Nederland het enige land met een speciaal registratiesysteem voor perinatale sterfte. De rest deed het met ziekenhuisfacturen en het archief van de burgerlijke stand.
    Er is nóg een reden om het beeld van onze gezondheidszorg als minder schokkend te interpreteren. Het ligt voor de hand dat perinatale sterftecijfers nauwkeuriger worden naarmate de zwangerschap verder is gevorderd: bij aterme bevallingen zijn zij het betrouwbaarst. Vergelijken wij nu de perinatale sterfte bij aterme bevallingen in de ‘goede’ landen, dan komen wij uit op een sterfte van 2,5 per 1000 aterme bevallingen in Finland, 2,6/1000 in Noorwegen, 2,8/1000 in Zweden en 3,0/1000 in Nederland; mogelijk statistisch verwaarloosbare verschillen. Het land dat het écht slecht doet is Denemarken: maar liefst 4,0 sterfgevallen per 1000 aterme bevallingen.

  • K.B. Kluivers

    Gynaecoloog, BERG EN DAL

    Reactie op Lekker bevallen in Slowakije.
    Miquel Ekkelkamp schetst een eenzijdig beeld over een belangrijk onderwerp als de relatief hoge babysterfte in Nederland. Zijn redenatie is exact de valkuil waar iedereen, inclusief gynaecologen, na bekend wor...den van de Peristat cijfers uit 1999 intrapte. Natuurlijk zijn er veel haken en ogen aan de registraties in sommige landen. Ekkelkamp laat echter achterwege om ook de cijfers van Scandinavische landen te benoemen. Waarschijnlijk zijn Scandinavische landen niet alleen in de verloskunde en gynaecologie de voorlopers op gebied van uitkomst registraties. Dat zijn nu juist de landen waar wij ons graag mee willen vergelijken. En wat blijkt dan? De babysterfte bedraagt in Nederland 11,5 per 1000 bevallingen. In Denemarken, Zweden, Noorwegen en Finland bedraagt dit 5,2 tot 8,7 per 1000. Het verschil betreft 500 tot 1100 baby’s per jaar in Nederland.
    Zowel de maatschappij en politiek als ook de betreffende beroepsgroepen zijn van mening dat hier verbetering nodig is. De laatste jaren is al veel werk verzet om tot een goede analyse van het probleem te komen, resulterend in belangrijke documenten zoals het stuurgroep rapport ‘Een Goed Begin’ en de signalementsstudie ‘Zwangerschap en Geboorte’. Ook meer resultaten van wetenschappelijk onderzoek naar sterfte in verschillende groepen zwangeren werden bekend. Duidelijk werd dat er een essentiële verandering van het verloskundige systeem in Nederland noodzakelijk is. Deze verandering zal worden vormgegeven in het College Perinatale Zorg (CPZ) waarin alle betrokken partijen vertegenwoordigd zijn.
    De NVOG maakt zich sterk voor een pakket aan maatregelen en de samenwerking in het CPZ die moeten leiden tot de laagste perinatale mortaliteit van de hele EU. Dit pakket wijkt echter belangrijk af van de oplossing die Ekkelman aandraagt: het veranderen van de cijfers van andere landen.
    dr Kirsten Kluivers, 1e secretaris namens het NVOG bestuur

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.